საქართველოს სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა 2021 წლის ბიუჯეტის პროექტთან დაკავშირებით საკუთარი დასკვნა წარადგინა. დოკუმენტიდან ირკვევა, რომ აუდიტის სამსახურს ფინანსთა სამინისტროსა და მთავრობის მიერ შემუშავებულ დოკუმენტთან არაერთი შენიშვნა აქვს, მათ შორისაა პროგრამული ბიუჯეტის ქვეთავიც, რომელიც სამსახურის შეფასებით, რიგი ხარვეზებით ხასიათდება.
“წინ გადადგმული ნაბიჯების მიუხედავად, პროგრამული ბიუჯეტი ჯერ კიდევ არ წარმოადგენს ბიუჯეტის კანონის ნაწილს და სისტემური ხარვეზებით ხასიათდება. მიზანშეწონილია, გაგრძელდეს მუშაობა პროგრამების მოსალოდნელი შედეგებისა და შეფასების ინდიკატორების შემდგომ სრულყოფასა და გაუმჯობესებაზე,”- ნათქვამია სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის დასკვნაში.
დოკუმენტში დეტალურად არის განხილული თუ რა კრიტერიუმებს უნდა აკმაყოფილებდეს პროგრამული ბიუჯეტის ნაწილი, რათა ის სრულფასოვან დოკუმენტად იქცეს. მათ შორის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილი არის ბიუჯეტის კონკრეტული პროგრამით მოსალოდნელი შუალედური და საბოლოო შედეგების აღწერა.
აუდიტის სამსახურის თანახმად, არაერთ შემთხვევაში ან გაზომვადი შედეგები არ იკითხება კონკრეტული პროგრამიდან, ან მის შესახებ ინფორმაცია საერთოდ არ არის ბიუჯეტში წარმოდგენილი.
“პროგრამული ბიუჯეტის მომზადება 2012 წლიდან დაიწყო, თუმცა ჯერ კიდევ არ მტკიცდება კანონით და მხოლოდ დანართის ხასიათს ატარებს. მიუხედავად იმისა, რომ გაუმჯობესდა პროგრამების/ქვეპროგრამების, მათი მოსალოდნელი შედეგებისა და ინდიკატორების შესახებ დანართში წარმოდგენილი ინფორმაციის ხარისხი, იგი ჯერ კიდევ საჭიროებს შემდგომ სრულყოფასა და დამატებით გაუმჯობესებას.
2021 წლის პროგრამული ბიუჯეტის დანართის ანალიზისას გამოვლინდა პროგრამების/ქვეპროგრამების შემუშავების პროცესში არსებული შემდეგი ნაკლოვანებები:
ხარვეზებით ხასიათდება პროგრამის/ქვეპროგრამის ფარგლებში მოსალოდნელი შედეგების ფორმირების პროცესი, კერძოდ:
● დანართში წარმოდგენილი 123 პროგრამიდან 106 პროგრამა (86%) არ არის ჩაშლილი ქვეპროგრამებად. მათ შორის ინფორმაცია ქვეპროგრამების შესახებ წარმოდგენილი არ აქვს 10-დან 3 სამინისტროს;
● სამინისტროების იმ პროგრამების ასიგნებები, რომლებიც წარმოდგენილია პროგრამების დონეზე და არ არის გათვალისწინებული მათი შემდგომი დეტალიზაცია ქვეპროგრამებად, შეადგენს სამინისტროების ჯამური ასიგნებების 29%-ს (3.5 მლრდ ლარი), რაც ხელს უშლის აღნიშნული პროგრამებისთვის საბოლოო და შუალედური შედეგების ერთმანეთისგან გამიჯვნასა და მათ შორის ურთიერთკავშირის დადგენას.
● ხარვეზები შეინიშნება საბოლოო და შუალედური შედეგების შეფასების ინდიკატორების შემუშავების კუთხითაც. კერძოდ:
● პროგრამების/ქვეპროგრამების მოსალოდნელი საბოლოო/შუალედური შედეგების ნაწილს არ გააჩნია მიზნობრივი მაჩვენებლები. მიუხედავად იმისა, რომ „პროგრამული ბიუჯეტის შედგენის მეთოდოლოგიის“ თანახმად, საბაზისო და მიზნობრივი მაჩვენებლების მითითება ცალ-ცალკე ხდება, ზოგიერთ შემთხვევაში მაინც არ არის განსაზღვრული პროგრამის/ქვეპროგრამის ფარგლებში მისაღწევი კონკრეტული მიზანი, რაც ანგარიშგების ეტაპზე გაართულებს აღნიშნული პროგრამის/ქვეპროგრამის ეფექტიანობის შეფასებას;
● პროგრამებისა და ქვეპროგრამების ნაწილი შეფასებისთვის საჭიროებს დამატებით ინდიკატორს, რათა სრულყოფილად იქნეს შეფასებული მიღწეული საბოლოო/შუალედური შედეგები;
● რიგი პროგრამის/ქვეპროგრამის ინდიკატორების შემთხვევაში არ ხდება ცდომილების ალბათობისა და შესაძლო რისკების მაჩვენებლების განსაზღვრა. ინდიკატორში აღნიშნული მაჩვენებლის წარმოდგენის ზოგიერთ შემთხვევაში კი მოყვანილი მონაცემები არარეალისტურია ან არ შეესაბამება მიზნობრივ მაჩვენებელს,”- ნათქვამია სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის დასკვნაში.
