ცვლილებები ძალაში 2022 წლის პირველი იანვრიდან შევა, თუმცა ბანკებს, რომელთაც კრედიტების მაღალი დოლარიზაცია აქვთ, შეცვლილი ბუფერის მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად და მის შესავსებად 1-წლიანი ვადები მიეცემათ.
უკანასკნელი მდგომარეობით, საბანკო დაკრედიტებაში ლარის წილი გაზრდილია. 2021 წლის ოქტომბერში სექტორმა 3.27 მილიარდი ლარის ახალი სესხები გასცა. მათ შორის 2.16 მილიარდი ლარი ანუ 66% ლარის სესხები იყო, 1.10 მილიარდი ლარი (33%) სავალუტო კრედიტებზე მოდიოდა.
“კომიტეტის გადაწყვეტილებით, შეიცვლება სავალუტო საკრედიტო რისკის ბუფერის (CICR) დათვლის მეთოდი და ის დამოკიდებული იქნება კომერციული ბანკის საკრედიტო პორტფელის დოლარიზაციის დონეზე, რაც ბანკებისთვის სესხების ლარიზაციის მოტივაციას გაზრდის. როგორც წინა კომიტეტის გადაწყვეტილებაში იყო აღნიშნული, მიუხედავად საგრძნობი შემცირებისა, დოლარიზაცია ფინანსური სექტორისთვის კვლავ ერთ-ერთ მთავარ გამოწვევად რჩება. კრიზისამდელ პერიოდში ეროვნულმა ბანკმა სესხების დოლარიზაციის შემცირების მიზნით რიგი მაკროპრუდენციული ზომები გაატარა, რამაც ხელი შეუწყო არსებული მოწყვლადობის მნიშვნელოვან შემცირებას, თუმცა საკრედიტო პორტფელში უცხოური ვალუტის სესხების კვლავ მაღალი წილის ფონზე, დოლარიზაცია არაჰეჯირებული მსესხებლებისა და, ჯამურად, ფინანსური სისტემის მდგრადობის ძირითად რისკად რჩება. ლარიზაციის მხარდასაჭერად, სავალუტო საკრედიტო რისკის ბუფერი არსებული 75% რისკის წონის მოთხოვნის ნაცვლად სესხების დოლარიზაციის მიხედვით განისაზღვრება. 40%-ის ან ნაკლების დოლარიზაციის შემთხვევაში, რისკის წონა 40%-ის ტოლი იქნება და ყოველი 1 პროცენტული პუნქტით (პპ-ით) დოლარიზაციის ზრდა რისკის წონას 3 პპ-ით გაზრდის, მაქსიმუმ 100%-მდე. გადასვლის ეტაპზე სისტემის დონეზე CICR-ის დათვლის აღნიშნული სქემა კაპიტალის მოთხოვნის მატერიალურ ცვლილებას არ გამოიწვევს, თუმცა ცალკეული ბანკებისთვის ბუფერის მოთხოვნა მათი დოლარიზაციის დონიდან გამომდინარე შეიცვლება.
იმისათვის, რომ განახლებულ სქემაზე გადასვლა ადვილად მოხდეს, აღნიშნული ცვლილება ძალაში 2022 წლის 1 იანვრიდან შევა, თუმცა ბანკებს, რომლებსაც ბუფერის შევსება ჭირდებათ მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად 1 წელი მიეცემათ, ხოლო დანარჩენებისთვის ბუფერის შემცირება დაუყოვნებლივ ამოქმედდება. აღნიშნული ინსტრუმენტი ლარიზაციას წაახალისებს და დროთა განმავლობაში, ლარიზაციის ზრდასთან ერთად, კაპიტალის ბუფერის მოთხოვნა შერბილდება, თუმცა ასევე შემცირდება გაცვლითი კურსიდან მომდინარე სისტემური რისკი. თავისი ხასიათით, ეს ცვლილება ივნისში განხორციელებული ინიციატივის მსგავსია, როდესაც მინიმალური სარეზერვო მოთხოვნები ბანკის დეპოზიტების დოლარიზაციას მიება,” - წერს ეროვნული ბანკი.
