8 დეკემბერს სებ-მა რეფინანსირების განაკვეთი 0.5 პროცენტული პუნქტით, 10.5%-მდე გაზარდა, რაც ბოლო 13 წლის განმავლობაში რეფინანსირების ყველაზე მაღალი განაკვეთია. მაშინ, სებ-ის პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ გაზრდის გადაწყვეტილება მიღებული იყო მზარდი ინფლაციური მოლოდინებიდან გამომდინარე, რადგანაც სებ-ის პროგნოზით, მოლოდინი იმისა, რომ 2022 წლის პირველ ნახევარში ინფლაცია ჩქარი ტემპით შემცირდებოდა აღარ გამართლდება და ის უფრო პესიმისტური პროგნოზით შეიცვალა. დღეს კობა გვენეტაძემ რეფინანსირების განაკვეთის გაზრდის მიზეზებზე პოსტი გამოაქვეყნა. ის წერს, რომ ერთჯერადი ფაქტორები, რომლებსაც ინფლაციაზე აქვთ გავლენა უფრო ხანგრძლივი აღმოჩნდა, ვიდრე აქამდე მოელოდნენ, ეს კი ერთ-ერთი ძირითადი ფაქტორი იყო, რის გამოც რეფინანსირების განაკვეთი გაიზარდა.
კობა გვენეტაძე წერს:
“რადგანაც რამდენჯერმე დაისვა შეკითხვა ეროვნული ბანკის მიერ მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრების დროულობასთან დაკავშირებით, მსურს, კიდევ ერთხელ შევეხო ამ საკითხს. პირველ რიგში, ხაზი უნდა გავუსვათ იმას, რომ ცენტრალური ბანკები მხოლოდ იმ შემთხვევაში მიმართავენ ამ ნაბიჯს, როდესაც ინფლაციის ზრდა მუდმივი ფაქტორებითაა გამოწვეული. მაგალითად, თუ მსოფლიო ბაზარზე ნავთობი გაძვირდა (რაც დროებითი ფაქტორია) და ამის გამო ინფლაცია საქართველოში გაიზარდა, ამ დროს მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრება - ანუ სესხის მომსახურების ხარჯების გაზრდა - კონტრპროდუქტიულია, ჩვენ ამით ვერც ნავთობის ფასებზე მოვახდენთ რაიმე ზემოქმედებას და სესხებსაც ტყუილად გავუძვირებთ მოსახლეობას, თუმცა თუ არის იმის რისკი, რომ მსოფლიო ბაზარზე საქონლის გაძვირების გამო ინფლაცია მოლოდინების ზრდაზე (რაც უკვე მუდმივ ფაქტორს წარმოადგენს) მოახდენს გავლენას, ამ შემთხვევაში, მომავალში ინფლაციის ზრდის თავიდან ასაცილებლად, პოლიტიკის გამკაცრება უკვე აუცილებელი ხდება.
ახლა, საქართველოს შემთხვევაში ინფლაციაზე მოქმედ დროებით და მუდმივ ფაქტორებს შორის განსხვავებას შევხედოთ. 2021 წლის დასაწყისიდან ინფლაციის ზრდის მიზეზი, ძირითადად, მასზე მოქმედი დროებითი ფაქტორების (როგორებიცაა საერთაშორისო სასაქონლო, ნავთობის და ტრანსპორტირების აშშ დოლარით გამოხატული ფასების ზრდა, რომელიც მუდმივად მაღალი ტემპებით ვერ გაგრძელდება) შედეგი იყო, რაზეც, როგორც ზემოთ შევთანხმდით, ცენტრალური ბანკები, როგორც წესი, არ რეაგირებენ, გარდა იმ შემთხვევებისა, როდესაც ასეთი დროებითი ფაქტორები ინფლაციის საშუალო და გრძელვადიან მოლოდინებზე ახდენს გავლენას (და ამით “დროებითობას“ კარგავს კიდეც).
ეროვნული ბანკის შეფასება აჩვენებს, რომ წელს ინფლაცია 3%-იან ნიშნულზე მაღლა, ძირითადად, ზემოხსენებული დროებითი ფაქტორების გამოა (ინფლაციის ის ნაწილი, რომელიც დროებითი ფაქტორებით არ განისაზღვრება, დიაგრამაზე მწვანე ხაზით არის მოცემული). თუმცა როგორც აღმოჩნდა, ერთჯერადი ფაქტორები გლობალურად უფრო ხანგრძლივი და ძლიერი გამოდგა, ვიდრე თავდაპირველად ჩანდა. ამან კი, თავის მხრივ, ინფლაციის საშუალო და გრძელვადიანი მოლოდინების მატების რისკები გაზარდა. ამასთან, მიუხედავად გამკაცრებისა, საკრედიტო აქტივობა კვლავ მოსალოდნელზე ძლიერია, რასაც ფისკალური სტიმულიც (მაგალითად, კოვიდ-19-ის ფონზე გაზრდილი დახმარებები/სუბსიდიები) ემატება და რამაც ჯამში, დეკემბრის მონეტარული პოლიტიკის სხდომაზე მონეტარული პოლიტიკის დამატებით გამკაცრების აუცილებლობა გააჩინა. ამასთან, 2021 წელს 10%-იანი რეალური ეკონომიკური ზრდის მოლოდინია რაც, სხვა თანაბარ პირობებში, პრო-ინფლაციურია და ასეთი მაღალი ზრდის მოლოდინი წლის დასაწყისში არავის ჰქონია. საბოლოოდ, ამიტომ მოვედით დღევანდელ მკაცრ მონეტარულ პოლიტიკამდე, რომლის მიზანია, რომ ინფლაციის წლევანდელი ზრდა მართლაც დროებითი აღმოჩნდეს,” - ნათქვამია სებ-ის პრეზიდენტის განმარტებაში, რომელსაც ის Facebook-გვერდზე აქვეყნებს.
