საქართველოს და სომხეთ, გარდა საერთო საზღვრისა, მჭიდრო ეკონომიკური ურთიერთობები აკავშირებთ. ორივე ქვეყნის ეკონომიკა საბჭოთა კავშირის არსებობის ბოლო წლებში და დამოუკიდებლობის აღდგენის ადრეულ პერიოდში რეცესიას განიცდიდა. აღნიშნულ პერიოდში, მათი ეკონომიკა ჩამოიშალა. ორივეს შემთხვევაში, ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება 1994-1995 წლებიდან დაიწყო, როცა ზრდის დადებით მაჩვენებელი დაფიქსირდა.

აღნიშნული პერიოდიდან მსოფლიოს ფინანსურ კრიზისამდე სომხეთის ეკონომიკა ყოველწლიურად საშუალოდ 9.1%-ით იზრდებოდა, ხოლო საქართველოს შემთხვევაში ეს მაჩვენებელი 6.7%-ს შეადგენდა. გლობალური კრიზისის შედეგად (საქართველოს შემთხვევაში ომი) 2009 წელს ორივე ქვეყნის ეკონომიკა შემცირდა. ამ წელს სომხეთში ეკონომიკის 14.1%-იანი კლება იყო. მიუხედავად იმისა, რომ საქართველომ, გარდა ფინანსური კრიზისისა, რუსეთთან ომიც გადაიტანა, ეკონომიკა უფრო ნაკლებით, 5.9%-ით შემცირდა. აღნიშნული კლებიდან მეორე წელს ორივე ქვეყნის ეკონომიკურმა მდგომარეობამ გაუმჯობესება დაიწყო. კერძოდ, 2010-2019 წლებში სომხეთის ყოველწლიური ზრდის მაჩვენებელი საშუალოდ 4.5%-ია, ხოლო საქართველოსი კი - საშუალოდ 4.8%. რაც შეეხება გასულ წელს, 2019 წელი სომხეთის ეკონომიკისთვის საკმაოდ წარმატებული გამოდგა, რადგან ზრდის მაჩვენებელი 7.6%-იანი ნიშნულს იკავებს, რასაც ვერ ვიტყვით საქართველოს შემთხვევაში. გასული წლის ეკონომიკური ზრდა 4.6%-ითაა მოსალოდნელი. უშუალოდ, ეკონომიკის ზრდის ტემპის მეტნაკლებად ერთნაირი ტემპისა, ორივე ქვეყნის ეკონომიკაც დაახლოებით ტოლია.

ხშირად, სომხეთის ეკონომიკურ ზრდას 2018 წლის გაზაფხულზე განვითარებული მოვლენების შედეგად მთავრობის ცვლილებას უკავშირებენ, რაც ნაკლებად სარწმუნოა, რადგან 2015-2016 წელის მთლიანად რეგიონში ეკონომიკური განვითარების ტემპის შენელების შემდეგ, ჯერ კიდევ 2017 წელს სომხეთის ეკონიმიკური ზრდის გაუმჯობესება 7.5%-იანი მაჩვენებლით დაიწყო, რაც საქართველოს შემთხვევაში საშუალოდ 2.0 პ.პ. -ით ნაკლებია. აღსანიშნავია, რომ ორივე ქვეყნის ეკონომიკური ზრდა რეგიონის ეკონომიკური მდგომარეობასთან მნიშვნელოვნადაა დაკავშირებული. სწორედ, რეგიონის - ევროპა და ცენტრალური აზია (მაღალი შემოსავლის გარეშე) ეკონომიკური ზრდის ტრენდს იზიარებენ.

გარდა ეკონომიკის მოცულობისა და ზრდის ტემპისა, ორივე ქვეყნის ეკონომიკის სტრუქტურაც თითქმის მსგავსია, სადაც ძირითადი წილი მომსახურების სფეროს უჭირავს. სომხეთის ეკონომიკაში წარმოებული პროდუქციის ½ მომსახურებასთანაა დაკავშირებული, რაც საქართველოს შემთხვევაში ½-ს აღემატება. ასევე, ფისკალური თვალსაზრისით ბევრი საერთო გააჩნიათ. მაგალითად, საგადასახადო ტვირთი, მთავრობის ზომა და სხვა ფისკალური აგრეგატები თითქმის ერთნაირი ნიშნულზეა.

ძირითადად ეკონომიკური მაჩვენებლების მსგავსების მიუხედავად, არის განსხვავებები. ერთ-ერთი კი ეკონომიკური ზრდის კომპონენტებს უკავშირდება. საქართველოს ზრდაში საგარეო მოთხოვნას უფრო მეტი წვლილი გააჩნია, ვიდრე ადგილობრივ კერძო მოხმარებას. სომხეთში კი, პირიქით, ბოლო ორი წლის ეკონომიკურ განვითარებაში არსებითი როლი სწორედ ადგილობრივმა მოხმარებამ იქონია. ეს კი სომხეთის მიერ გაზრდილ საგარეო მოთხოვნაზე აისახა.

აღნიშნულმა საქართველოდან სომხეთში საქონელი და მომსახურების ექსპორტზე დადებითად იმოქმედა. 2019 წელს სომხეთში ექსპორტის ღირებულება 47.9%-ით გაიზარდა, რამაც საქართველოს მთლიან ექსპორტში სომხეთის წილის 10.9%-მდე ზრდა გამოიწვია. აღსანიშნავია, რომ ბოლო წლებში საქართველოს მთლიან ექსპორტში სომხეთის წილი ზრდის ტენდენციით ხასიათდება და ამ კუთხით ქვეყნის რიგით მე-3 სავაჭრო პარტნიორია. თავად, სომხეთისთვის კი საქართველო იმპორტის თვალსაზრისით რიგით მე-13 სავაჭრო პარტნიორია, რომელსაც სომხეთის მთლიან იმპორტში 1.5% უჭირავს, ხოლო ექსპორტის კუთხით კი 2.8%-იანი წილით, რიგით მე-10 სავაჭრო პარტნიორი.



სომხეთის ნომერ პირველი სავაჭრო პარტნიორი ქვეყანა რუსეთია, სადაც ყველაზე მეტი პროდუქტი, მთლიანი ექსპორტის 26.% გააქვს და ასევე, დაახლოებით მთლიანი იმპორტის 27% შემოაქვს. ექსპორტის კუთხით, გარდა რუსეთისა, სომხეთის ძირითადი სავაჭრო პარტნიორები შვეიცარია (14.2%), ბულგარეთი (9.0%), ერაყი (6.3%), გერმანია (5.7%), ჰოლანდია (5.6%) და ჩინეთია (4.5%). ხოლო, რუსეთიდან შემოტანილი საქონელი და მომსახურებაზე მეტი ღირებულების იმპორტს ჩინეთიდან (13.6%), ირანიდან (5.6%), თურქეთიდან (5.2%) და გერმანიიდან (5.0%) ახორციელებს.

საქართველოს საგარეო ვაჭრობაში რუსეთი მეორე პოზიციას იკავებს, რაც სომხეთ-რუსეთის სავაჭრო ურთიერთობასთან შედარებით 10 პ.პ. პუნქტით ნაკლებია. უშუალოდ საქართველოს ნომერ პირველი სავაჭრო პარტნიორი კი აზერბაიჯანია, სადაც მთლიანი ექსპორტის 15.0% ამ ქვეყანაზე მოდის, ხოლო იმპორტის კუთხით, 16.1%-იანი წილით ნომერ პირველი პარტნიორი თურქეთია.

როგორც აღვნიშნეთ, სომხეთის და საქართველოს ეკონომიკას ბევრი საერთო გააჩნიათ, რაც, ერთი მხრივ, ეკონომიკურ განვითარების წარსულ და მიმდინარე ნიშნულებზეა ასახული და მეორე მხრივ, ეკონომიკის სტრუქტურის ერთგვაროვნებაში ვლინდება, სადაც ძირითადი როლი მომსახურების სფეროსთან დაკავშირებულ სექტორებს გააჩნიათ. უშუალოდ, სომხეთი კი საქართველოს ძირითადი სავაჭრო პარტნიორია და მასთან ეკონომიკური ურთიერთობა უფრო და უფრო მჭიდრო ხდება. ეს ფაქტი კი, ბოლო წლებში სომხეთში არსებულ ეკონომიკურ ზრდის ტემპს უკავშირდება. იმის გათვალისწინებით, რომ სომხეთი საქართველოს რიგით მე-3 საექსპორტო ქვეყანაა, სომხეთის სტაბილური განვითარება, პირველ რიგში, ეკონომიკაზე დადებითად, ექსპორტის ზრდაზე იმოქმედებს. ასეთი რამ, დღეს არსებული პროგნოზებიდან გამომდინარე, მოსალოდნელია, რადგან მომდევნო ოთხწლიან პერიოდში სომხეთის მიერ საგარეო მოთხოვნის ზრდაა ნავარაუდევი.