İran'ın uluslararası ilişkiler uzmanı Kayhan Barzegar, İran'ın nükleer program izleme ve test alanında Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile işbirliği yapan başlıca ülkelerden biri olduğunu söyledi.
Barzigar'a göre, UAEA'nın Mayıs 2023'te yayınladığı 2022 raporunda, UAEA'nın tüm ülkeleri izleme konusunda anlaşmalı olduğu 47 ülkede 628 denetim gerçekleştirildiği ancak ek protokollere uyulmadığı belirtildi.
Barzegar ayrıca bu muayenelerin sayısına ilave özgeçmiş kontrollerinin ve mevcut fiziki muayenelerin de eklenmesi gerektiğini belirtti.
İran parlamentosunun stratejik eylem planı çerçevesinde, ek protokolün gönüllü olarak askıya alınması da dahil olmak üzere uranyum zenginleştirme, araştırma ve geliştirme operasyonlarının genişletilmesi yönünde birçok adım atıldığını kaydetti.
Ancak Batılı ülkeler İran'ın adımlarından tam tersi bir sonuç çıkararak bu yönde bir denge oluşturdular. Onlara göre İran nükleer kontrolden kaçınmak istiyor.
Bunun sonucunda İran üzerindeki siyasi ve ekonomik baskılar arttı.
İran parlamentosu, İran ile altı ülke arasında imzalanan Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nın (JCPOA) yerine getirilmemesi ve İran'a yaptırım uygulanmasını gerekçe göstererek, 2020 yılı sonunda yaptırımlarla mücadeleye yönelik stratejik bir planı kabul etti.
İran parlamentosunun aldığı karara göre İran, 23 Şubat'tan itibaren nükleer anlaşmada yer alan ek tedbirlerin ve ek protokolün uygulanmasını askıya aldı.
Sonuç olarak, UAEA'nın izleme mekanizması yüzde 20-30 oranında azaldı.
