Özbekistan ile Avrupa Birliği (AB) arasındaki işbirliği komitesinin 19. toplantısı Taşkent’te gerçekleştirildi. Toplantıda, iki taraf arasındaki ticari, ekonomik, yatırım, enerji, ulaşım ve siyasi ilişkilerin geliştirilmesi konuları ele alındı. Özbekistan’ın AB ülkelerine mal ve hizmet ihracatının 2021’den bu yana 1,5 kat arttığı belirtildi.
Toplantının ana gündem maddeleri
Toplantıya Özbekistan Yatırım, Sanayi ve Ticaret Bakan Yardımcısı Badriddin Obidov ve AB’nin Doğu Avrupa ve Orta Asya Dışişleri Direktör Yardımcısı Luke Devin başkanlık etti. Toplantıda, Özbekistan’da yürütülen reformlara destek veren AB ekibine teşekkür edildi. Özbekistan’ın 2030 yılına kadar sürdürülebilir ekonomik büyüme, yargı, eğitim, sağlık ve sosyal koruma sistemlerinin geliştirilmesi ve çevre sorunlarıyla mücadele gibi alanlarda belirlediği stratejik hedefler gösterildi. AB tarafı, bu hedeflere ulaşılmasında kapsamlı yardım sağlamaya hazır olduğunu ifade etti.
Toplantıda ayrıca, kolluk kuvvetleri uygulamalarının iyileştirilmesi, insan hakları ve özgürlüklerinin korunması ve 2024 yılı için siyasi ortaklığın durumu açısından mevcut durumun daha da iyileştirilmesi ihtimali tartışıldı. Taraflar, mali-teknik, ticari-ekonomik ve yatırım işbirliğinin daha da geliştirilmesi konusunda görüş alışverişinde bulundu. Ana odak noktası, AB’nin Genelleştirilmiş Tercihler Sisteminden (GSP+) faydalanarak ticaret prosedürlerini serbestleştirmeye ve basitleştirmeye yönelik tedbirlerdi.
Ticaret hacminde yüksek oranda artış
Toplantıda, ticaret hacminde yüksek oranda artış dikkat çekti. 2023 yılının ilk 10 ayında ikili ticaret geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36 artışla 4,8 milyar dolara yükseldi. Bu konuda çalışmaların sistematik bir şekilde sürdürülmesinin gerekliliği vurgulandı. Özbekistan’dan AB ülkelerine yapılan ürün ihracatının 2021’den bu yana 1,5 kat artarak 2022 sonunda 794,6 milyon dolara ulaştığı kaydedildi. Özbekistan’ın AB’ye ihracatında tekstil, gıda, metal, kimya, makine ve ekipman gibi sektörler öne çıktı.
Enerji ve ulaşım sektörlerinde ortaklık
Toplantıda, enerji sektöründe ortaklık konusu ayrı ayrı ele alındı. Özbekistan’ın 2030 yılına kadar enerji kapasitesini 1,5 kat azaltarak verimliliği yüzde 20 artırmak temel hedefi olduğu belirtildi. Bu doğrultuda, kamu-özel ortaklığı temelinde toplam 11,5 GW kapasiteli büyük güneş ve rüzgar santrallerinin inşasına yönelik 28 sözleşme imzalandı. 12,8 GW kapasiteli 16 fikir daha tasarlanıyor ve müzakere ediliyor. AB tarafı, “yeşil enerji” girişimlerinin geliştirilmesi ve uygulanması için gerekli danışmanlık desteğini sağlamaktadır.
Kargo taşımacılığı ve lojistik alanında işbirliğinin daha da geliştirilmesi konusunu tartışırken AB, Trans-Hazar uluslararası taşımacılık güzergahının geliştirilmesi yoluyla Özbekistan’ın ulaşım koridorlarının çeşitlendirilmesine yönelik çabaları desteklemeye hazır olduğunu ifade etti. Bu güzergah, Avrupa, Orta Asya ve Çin arasında ticaretin kolaylaştırılması ve maliyetlerin düşürülmesi için önemli bir rol oynamaktadır.
Sonuç
Özbekistan ile AB arasındaki işbirliği komitesinin 19. toplantısı, iki taraf arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi için önemli bir adım oldu. Özbekistan’ın AB ülkelerine mal ve hizmet ihracatının 1,5 kat artması, ticari ve ekonomik işbirliğinin güçlendiğini göstermektedir. Ayrıca, enerji ve ulaşım sektörlerinde ortaklık, sürdürülebilir kalkınma ve bölgesel entegrasyon için fırsatlar sunmaktadır. Özbekistan ve AB, ortak çıkar ve değerler temelinde işbirliğini daha da derinleştirmeye devam edecektir.
