კონკურენციის სააგენტომ ფარმაცევტული ბაზრის შესახებ გამოაქვეყნა ანგარიში. დოკუმენტის თანახმად, ჯანდაცვის სამინისტროს მარეგულირებელი უწყების მიერ არ ხდება იმ ექიმების ინტერესთა კონფლიქტების შესწავლა, რომლებიც რეცეპტების გამოწერით არიან დაკავებული.
კონკურენციის სააგენტო აღნიშნავს, რომ მოქმედი კანონმდებლობით შეზღუდულია “ანგარებით და მესამე პირის სასარგებლოდ” განხორციელებული ქმედება, რაც მათ ფარმაცევტულ კომპანიებთან გარიგებას გულისხმობს. კანონმდებლობის თანახმად, მსგავსი დარღვევა პირველ ჯერზე ორგანიზაციის ან პერსონალის 1000 ლარით დაჯარიმებას, განმეორების შემთხვევაში კი 2000 ლარით დაჯარიმებას მოიცავს. თუმცა, აღნიშნული ნორმების აღსრულება არ ხდება.
კონკურენციის სააგენტო ამასთანავე, სახელმწიფოს მოუწოდებს რომ მოხდეს გენერიკული მედიკამენტების რეცეპტში მითითების წესის განსაზღვრა, რათა ექიმი ვალდებული იყოს რომ პაციენტს აუცილებლად გენერიკული პრეპარატი გამოუწეროს, ან არაგენერიკული გამოწერის შემთხვევაში, რეცეპტში მისი გენერიკული ალტერნატივაც ჩაწეროს.
ამასთანავე, კონკურენციის სააგენტო დარღვევებისთვის სანქციის გამკაცრების რეკომენდაციასაც აძლევს მთავრობას.
"რეცეპტისა და დანიშნულების გამოწერის პოლიტიკა - „ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის 30-ე მუხლის მე-2 ნაწილის მიხედვით, სამედიცინო დაწესებულება და ჯანმრთელობის დაცვის პერსონალი ვალდებული არიან დაიცვან ინტერესთა შეუთავსებლობის შემდეგი ნორმები:
ა) პროფესიული სამედიცინო საქმიანობის განხორციელების პროცესში პაციენტებთან ურთიერთობისას არ იმოქმედონ ანგარებით, მათ შორის, მესამე პირის სასარგებლოდ;
ბ) არ შევიდნენ გარიგებაში რომელიმე სამედიცინო დაწესებულებასთან ან/და ფარმაცევტულ კომპანიასთან იმ მიზნით, რომ პირადი კომერციული დაინტერესების სანაცვლოდ გამოიყენებენ პაციენტებს და ამით რაიმე მატერიალურ სარგებელს ნახავენ.
ამავე მუხლის მე-4 ნაწილის მიხედვით, აკრძალულია პირმა, თავისი თანამდებობრივი ან სხვაგვარი უპირატესობიდან გამომდინარე, სამედიცინო დაწესებულებაში დასაქმებული პერსონალისაგან მოითხოვოს ამ კანონში მითითებული პრინციპებისა და ინტერესთა შეუთავსებლობის ნორმების საწინააღმდეგო ქმედება.
ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის 44 10 [პრიმა] მუხლის მიხედვით, ინტერესთა შეუთავსებლობის ნორმების დარღვევა გამოიწვევს სამედიცინო დაწესებულების ან/და ჯანმრთელობის დაცვის პერსონალის დაჯარიმებას 1000 ლარის ოდენობით, ხოლო ქმედების განმეორებით ჩადენის შემთხვევაში ჯარიმა განისაზღვრება 2000 ლარის ოდენობით.
სააგენტოს შეფასებით, ქვეყანაში ნაკლებად უზრუნველყოფილია დარგის მარეგულირებლის მიერ „ჯანმრთელობის დაცვის“ შესახებ საქართველოს კანონით გათვალისწინებული ინტერესთა შეუთავსებლობის პრინციპების ეფექტიანი კონტროლის მექანიზმები. ამასთან, სააგენტოს პოზიციით და საუკეთესო საერთაშორისო პრაქტიკის გათვალისწინებით, სანქცირების არსებული მექანიზმი არასათანადო და არასაკმარისია იმ შესაძლო ზიანთან მიმართებით, რაც ინტერესთა შეუთავსებლობისა და ანგარებიანი ურთიერთობის შედეგად შესაძლოა მიადგეს პაციენტს. აღნიშნული, ბაზრის ჰოლდინგურ მოწყობასთან და ინტეგრაციის მაღალ ხარისხთან ერთად - სამედიცინო დაწესებულებებს, ფარმაცევტულ კომპანიებს და რეცეპტის/დანიშნულების გამოწერაზე პასუხისმგებელ პირებს შორის შესაძლებელს ხდის ინტერესთა შეუთავსებლობისა და ანგარებიანი ურთიერთობის არსებობას, რაც უარყოფითად აისახება ბაზრის სტრუქტურაზე, კონკურენტუნარიანობაზე, მომხმარებლის მიერ მედიკამენტებზე გაწეულ დანახარჯებზე და პაციენტის საუკეთესო ინტერესებზე.
რეცეპტის/დანიშნულების გამომწერ პირსა და ფარმაცევტულ კომპანიებს შორის ურთიერთობის მაქსიმალური გამჭვირვალობისა და საჯაროობის უზრუნველყოფა
საერთაშორისო გამოცდილების გათვალისწინებით, ექიმებსა და ფარმაცევტულ კომპანიებს შორის არსებული ნებისმიერი ურთიერთობა, რომლის შედეგადაც რეცეპტის/დანიშნულების გამოწერაზე პასუხისმგებელი პირი იღებს ნებისმიერ მატერიალურ თუ არამატერიალურ სარგებელს, უნდა იყოს მაქსიმალურად გამჭვირვალე და საჯაროდ ხელმისაწვდომი დარგის მარეგულირებლის ვებ გვერდზე. ამისათვის კი უნდა შეიქმნას შესაბამისი ანგარიშგების სისტემა და ინფორმაციის წარდგენის სავალდებულო მექანიზმი დარგის მარეგულირებლისთვის.
სანქცირების მექანიზმის გამკაცრება და ეფექტიანი კონტროლი - მნიშვნელოვანია, რომ „ჯანმრთელობის დაცვის შესახებ“ საქართველოს კანონის 30-ე მუხლით გაწერილ ინტერესთა შეუთავსებლობის ფაქტებს ჰქონდეს შესაბამისი სანქცირების მექანიზმი, რაც საერთაშორისო გამოცდილების გათვალისწინებით შესაძლებელია იყოს ადმინისტრაციული, სამოქალაქო და სისხლის სამართლებრივი
რეცეპტის/დანიშნულების განგრძობადი კონტროლი - განხორციელება შესაძლებელი და აუცილებელია მხოლოდ ელექტრონული რეცეპტის/დანიშნულების არსებობის შემთხვევაში;
მხოლოდ ელექტრონული რეცეპტის/დანიშნულებს ერთიანი სისტემის დანერგვა - წარმოადგენს დარგის მარეგულირებლის მიერ ბაზრის კონტროლის ეფექტიან საშუალებას,"- ნათქვამია დოკუმენტში.
