პროკრედიტ ბანკი ქართულ საბანკო სექტორში 1999 წლიდან ფუნქციონირებს. მისი საქმიანობის ძირითადი მიზანი იმ მცირე და საშუალო ბიზნესების დაფინანსებაა, რომლებსაც განვითარების გრძელვადიანი გეგმა აქვთ. განვითარებაზე ორიენტირებული სრული მომსახურების ბანკი პასუხისმგებლიან საქმიანობას ეწევა, რაც სოციალურ, ეთიკურ და გარემოსდაცვით სტანდარტებთან შესაბამისობას გულისხმობს.
ბანკის კორპორაციული მდგრადობის ნაწილია ის, რომ დიდი ყურადღება ექცევა გარემოზე ზემოქმედების საკითხებს და მასზე უარყოფითი ზეგავლენის მაქსიმალურად შემცირებას. პროკრედიტ ბანკი აქტიურადაა ჩართული სხვადასხვა გარემოსდაცვით ღონისძიებაში, რითაც ცდილობს წვლილი შეიტანოს მის დაცვაში. ამ მიზნით შეიქმნა ეკო სესხი, რომლითაც ფინანსდება ენერგოეფექტური ღონისძიებები, განახლებადი ენერგოტექნოლოგიები და გარემოსადმი მეგობრული ნებისმიერი აქტივობა.
პროკრედიტ ბანკში შექმნილი ეკო ქვეგანყოფილება ბანკის სოციალურ-ეკოლოგიურ პასუხისმგებლობაზე მიუთითებს. ეს ქვეგანყოფილება მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ეკოლოგიის შესახებ თანამშრომლების, კლიენტებისა და ფართო საზოგადოების ცნობიერების ამაღლების საქმეში. ეკო ქვეგანყოფილება მოიცავს ასევე ბანკის შიდა გარემოსდაცვითი მენეჯმენტის სისტემის დანერგვას, ეკო სესხების გაცემისთვის ზოგადი სტანდარტების შემუშავებასა და ენერგოეფექტიანი პროექტების დაფინანსების მხარდაჭერას.
ბანკის კორპორაციული მდგრადობის, ეკომეგობრული და მწვანე პროექტების შესახებ პროკრედიტ ბანკის გენერალური დირექტორი ალექს მატუა საუბრობს.
მოგვიყევით პროკრედიტ ბანკის გარემოსდაცვითი, სოციალური და მმართველობითი (ESG) სტრატეგიის შესახებ, რა პრიორიტეტები აქვს დასახული ბანკს სტრატეგიის მიხედვით?
პროკრედიტ ბანკის საქმიანობის ფუნდამენტურად მნიშვნელოვანი ნაწილი გარემოსდაცვით საქმიანობას უკავშირდება. საბანკო სისტემაში დანერგილი გარემოსდაცვითი მენეჯმენტის სისტემა რესურსების შიდა მოხმარების ოპტიმიზაციასა და ბანკის მომხმარებლების გარემოზე ნეგატიური ზემოქმედების შეფასებასა და მის შემცირებას ემსახურება. აღსანიშნავია, რომ არსებული რესურსების შიდა მოხმარების ეფექტიანობასთან ერთად, პროკრედიტ ბანკი აქტიურად ახორციელებს ე.წ. მწვანე ინიციატივებს. როგორც მოგეხსენებათ, ბანკის სათავო ოფისის სახურავზე დამონტაჟებულია 97 კვტ. სიმძლავრის საკუთარი მზის ელექტრო სადგური. 2024 წლიდან დაგეგმილია მზის ახალი ელექტროსადგურის დამონტაჟება, რომელიც განახლებადი ენერგიით უზრუნველყოფს რეგიონულ ოფისებს. ამასთანავე, აქტიურად ვიყენებთ წვიმის წყლის შეგროვების სისტემას, რომლის საშუალებითაც წყალს სხვადასხვა ტექნიკური მიზნებისთვის მოვიხმართ. მნიშვნელოვანია იმის აღნიშვნაც, რომ ჩვენი ავტოპარკის 100% სრულად ელექტრომანქანებისგან შედგება. ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი მიღწევა კი ის არის, რომ პროკრედიტ ბანკის სათავო ოფისი პირველი მწვანე შენობაა საქართველოში, რომელსაც ენერგო და რესურსეფექტურობისთვის საერთაშორისო „EDGE“ სერტიფიკატი მიენიჭა.
ზემოაღნიშნული, გარემოსა და საზოგადოებისადმი მიმართული პასუხისმგებლობები, ბანკის მხრიდან დაფინანსების მოქმედ სტანდარტებშიც აქტიურად ვლინდება. ჩვენთვის გარემოსდაცვითი და სოციალური მიმართულებით მდგრადი პროექტების მხარდაჭერა ერთმნიშვნელოვნად პრიორიტეტულია. პროკრედიტ ბანკი მკაცრი მიდგომითაა გამორჩეული დაცული ტერიტორიებისა და მათთან ახლომდებარე ბიზნესების დაფინანსების მიმართულებით, ისევე, როგორც, პლასტმასის წარმოებასთან დაკავშირებით.
ქვეყანაში მდგრადი განვითარების ხელშეწყობის მიზნით, პროკრედიტ ბანკი მნიშვნელოვან დროს უთმობს გარემოსდაცვით საკითხებზე ცნობიერების ამაღლებას როგორც თანამშრომლებში, ასევე კლიენტებსა და სხვა ფართო საზოგადოებაში. აქედან გამომდინარე, კლიენტებს ტექნიკური მხარდაჭერით ენერგოეფექტური, განახლებადი ენერგიისა და გარემოსთან მიმართებით მეგობრული ტექნოლოგიებით, ეფექტიანი ინვესტიციების განხორციელებაში ვეხმარებით.
როგორ ახდენთ გარემოსდაცვითი, სოციალური და მმართველობითი პრინციპების ინტეგრირებას ბიზნეს ოპერაციებში და რას აკეთებს პროკრედიტ ბანკი გარემოს დაცვასა და კლიმატის ცვლილებასთან დაკავშირებულ გამოწვევებზე საპასუხოდ?
პროკრედიტ ბანკში გარემოსდაცვითი, სოციალური და მმართველობითი (ESG) რისკების იდენტიფიცირება და შეფასება რამდენიმე ეტაპად ხორციელდება. სოციალური რისკების შეფასებას ექვემდებარება ყველა ბიზნესი, განურჩევლად სესხის მოცულობის ან გარემოსდაცვითი რისკის კატეგორიისა. რაც შეეხება ბუნებრივ და სოციალურ გარემოზე ზემოქმედების შესაბამისობის შეფასებას, აღნიშნული ხორციელდება როგორც ბანკის, ასევე მოწვეული კვალიფიციური გარე ექსპერტის მხრიდან. აღსანიშნავია, რომ ბანკის კლიენტების ESG სტანდარტებთან შესაბამისობასა და პერიოდულ მონიტორინგს ბანკის შიდა ორგანიზაციული, სტრუქტურული ერთეულები უზრუნველყოფს, მათ შორის: საკრედიტო კომიტეტი, გარემოსდაცვითი და სოციალური რისკ ოფიცერი, ბანკის გარემოსდაცვით განყოფილებასთან მჭიდრო თანამშრომლობის ფარგლებში.
პროკრედიტ ბანკის მიერ განხორციელებული ეკომეგობრული და მწვანე პროექტების შესახებ რომ მოგვიყვეთ, რომლებიც ხელს უწყობს მდგრადი დაფინანსების განვითარებას საქართველოში.
მნიშვნელოვანია აღვნიშნოთ, რომ პროკრედიტ ბანკი „მწვანე ინვესტიციის“ პირველი განმახორციელებელია. მწვანე დაფინანსებას ენერგოეფექტურ, განახლებადი ენერგიის და გარემოსადმი მეგობრულ ტექნოლოგიებში პროკრედიტ ბანკი 2012 წლიდან უწყობს ხელს. საკუთარი წარმატებული მაგალითით ის მომხმარებლებს იმავე შესაძლებლობებს უქმნის.
2020 წელს, ბანკის სათავო ოფისის სახურავზე მზის სადგური განვათავსეთ, 2021 წლიდან კი, მზის პანელების დაფინანსების პროგრამა დავგეგმეთ, რომელიც დღემდე დიდი პოპულარობით სარგებლობს. განსაკუთრებულ საპროცენტო განაკვეთთან ერთად, დაფინანსება ისეთ წამახალისებელ მექანიზმს მოიცავს, როგორიცაა EBRD-ის ქეშბექი, ხოლო უზრუნველყოფისთვის საკმარისია მხოლოდ შესაძენი მოწყობილობა. შედეგად, ბოლო წლების განმავლობაში ჩვენ არაერთ ბიზნესს დავეხმარეთ ეკომეგობრულ მზის ენერგიაზე გადასვლაში.
განახლებადი ენერგიის მიმართულებით მნიშვნელოვანია განვიხილოთ ელექტრომანქანების პროექტიც. საკუთარი ავტოპარკის ელექტრომობილებით სრულად დაკომპლექტებასთან ერთად, პროკრედიტ ბანკმა ქვეყნის მასშტაბით უფასო დამტენი სადგურები განათავსა და
ბაზარზე ახალი, ექსკლუზიური პროექტით გამოჩნდა. ბანკმა ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს ისეთი პროდუქტი შესთავაზა, რომელიც ელექტრომანქანის ყიდვას კიდევ უფრო მომხიბვლელსა და ხელსაყრელს ხდის.
პროკრედიტ ბანკი მწვანე დაფინანსების სტიმულირების გარდა, ხშირად ორგანიზატორი და მონაწილეა მდგრადი განვითარების მიმართულებით არსებული ისეთი ბიზნეს შეხვედრებისა და საერთაშორისო/ლოკალური ბიზნეს ფორუმების, რომლებიც მდგრადი განვითარების საკითხებზე ცნობადობის ზრდასა და ქვეყანაში მწვანე ეკონომიკის განვითარების მხარდაჭერას ემსახურება.
მწვანე ეკონომიკის დაფინანსების პროგრამის (GEFF) ფარგლებში, პროკრედიტ ბანკი დაფინანსებას სთავაზობს იმ მცირე და საშუალო საწარმოებს, რომლებიც ინვესტიციის განხორციელებას ენერგოეფექტური, განახლებადი ენერგიისა და გარემოსადმი მეგობრული მიმართულებით გეგმავენ. რა უპირატესობების მომტანი იქნება მდგრადი პრაქტიკების დანერგვა უშუალოდ მცირე და საშუალო ბიზნესისთვის?
პროკრედიტ ბანკის ძირითადი სამიზნე ჯგუფები, უპირველეს ყოვლისა, მცირე და საშუალო საწარმოებია, ვინაიდან ისინი ასრულებენ გადამწყვეტ როლს დასაქმების ხელშეწყობაში და მნიშვნელოვანი წვლილი შეაქვთ ეროვნული ეკონომიკის სტაბილურ ზრდაში. ევროპული ბანკის საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტთან თანამშრომლობის ფარგლებში, სხვადასხვა უპირატესობითა და ინოვაციური გადაწყვეტებით, პროკრედიტ ბანკი ემსახურება მცირე და საშუალო ბიზნესების გადაიარაღებას. აღსანიშნავია, რომ ინიციატივები, როგორიცაა EBRD GEFF პროგრამა, ასახავს ამ ვალდებულებას, რაც ხელს უწყობს საწარმოების მოდერნიზაციას თანამედროვე და ენერგოეფექტური იმპერატივების შესაბამისად.
დაფინანსების სპეციალიზებული სქემები, გაძლიერებული ტექნიკური მხარდაჭერით აძლიერებს ინვესტიციების ეფექტიანობასა და მოგებიანობას როგორც ბიზნესისთვის, ასევე უფრო ფართო სოციალური სეგმენტისთვის. მცირე და საშუალო ბიზნესის ოპერაციებში მდგრადი პრაქტიკის ინტეგრაცია არამხოლოდ ხაზს უსვამს მათ შესაძლებლობებს ინოვაციების, სტაბილურობისა და რისკების შერბილების მიმართულებით, არამედ ზრდის მათ მიმზიდველობას პოტენციური ინვესტორებისთვის. ფინანსური მხარდაჭერით მდგრადი ბიზნეს პრაქტიკის ეს სიახლოვე კიდევ უფრო გაძლიერებულია სახელმწიფო პროგრამების, ევროკავშირისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების პროაქტიური ჩართულობით, რომლებიც გვთავაზობენ დაფინანსების მექანიზმებსა და სტიმულებს, რომლებიც მორგებულია მცირე და საშუალო ბიზნესის მდგრადობის დღის წესრიგის გაძლიერებაზე. შესაბამისად, ეს შეთანხმებული ძალისხმევა ემსახურება მცირე და საშუალო ბიზნესის ჰორიზონტის გაფართოებას, ხელს უწყობს კაპიტალზე ხელმისაწვდომობას, ასევე, მათ გრძელვადიან სიცოცხლისუნარიანობასა და გამძლეობას ეკონომიკურ ლანდშაფტში.
2023 წლის დეკემბერში საქართველომ ევროკავშირის წევრობის კანდიდატის სტატუსი მიიღო. რატომ არის მნიშვნელოვანი ეს წარმატება ქართული ბიზნეს სექტორისთვის?
2023 წლის დეკემბერში, ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მიღებას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს ქართული ბიზნეს ლანდშაფტისთვის სხვადასხვა განზომილებაში. უპირველეს ყოვლისა, ის მიანიშნებს პოტენციურ ტრაექტორიაზე, რომელიც მიმართულია ღრმა ეკონომიკური ინტეგრაციისკენ მსოფლიოს უდიდეს ერთიან ბაზართან, რითაც ხელს უწყობს ვაჭრობისა და ინვესტიციების გაძლიერებულ გზებს ქართული საწარმოებისთვის. მეორე მხრივ, კანდიდატის სტატუსი აძლიერებს ევროკავშირის სტანდარტებთან შესაბამისობას, რითაც ამყარებს ქართული ბიზნესისა და სერვისების კონკურენტულ პოზიციონირებასა და სტაბილურობას ევროპულ ბაზარზე. უფრო მეტიც, კანდიდატის სტატუსი შეგვიძლია განვსაზღვროთ, როგორც პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვის კატალიზატორი, რადგან საქართველო ჩნდება როგორც სტაბილური და პერსპექტიული ბაზარი ევროკავშირში გაწევრიანების კონტექსტში.
პროკრედიტ ბანკი, როგორც მტკიცე ევროპული ფინანსური ინსტიტუტი, საქართველოში უკვე 25 წელია პოზიციონირებს ბიზნესის გაფართოების მხარდაჭერის მიმართულებით, მდგრადი საბანკო პრაქტიკისა და ევროპულ ღირებულებებზე დაფუძნებული ინოვაციების დანერგვით. ეს გამორჩეული მიდგომა განასხვავებს პროკრედიტ ბანკს საბაზრო გარემოში და წარმოადგენს მას როგორც საიმედო პარტნიორს იმ ბიზნესებისთვის, რომლებიც ეძებენ მდგრადი ზრდის ტრაექტორიებს.
საბოლოოდ კი, ევროკავშირში გაწევრიანების პერსპექტივა ხაზს უსვამს ინსტიტუციური რეფორმებისა და კანონის უზენაესობის განმტკიცების იმპერატივს, რაც ქმნის უფრო ხელსაყრელ გარემოს საქართველოში ბიზნესის განვითარებისა და ფორმირებისთვის. სწორედ ამ ფაქტორების ერთობლიობა უსვამს ხაზს საქართველოს ევროკავშირის კანდიდატურის თანდაყოლილ ტრანსფორმაციულ პოტენციალს, რაც ასახავს ქვეყნის გაძლიერებულ ეკონომიკურ დინამიზმს, მარეგულირებელ გამძლეობასა და მდგრადი ზრდის პერსპექტივებს.
როგორ უნდა მოემზადოს კერძო სექტორი ევროკავშირში ინტეგრაციისთვის და საკუთარ საქმიანობაში დანერგოს ევრო რეგულაციები/დირექტივები ადამიანის უფლებების, შრომითი უფლებების, გარემოს დაცვისა და კორუფციასთან ბრძოლის მიმართულებით? რა არის მთავარი გამოწვევები ამ თვალსაზრისით?
ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის მოპოვება საქართველოს ისტორიაში მნიშვნელოვანი ეტაპია, რაც მიუთითებს განვითარების ხარისხობრივად ამაღლებულ ეტაპზე გადასვლას არამხოლოდ ბიზნეს სექტორისთვის, არამედ მთლიანად ქვეყნისთვის. ეს ეტაპი ხაზს უსვამს მრავალმხრივი მიდგომის აუცილებლობას, ხაზს უსვამს უფლებების დაცვას სხვადასხვა სფეროში, მათ შორის ადამიანის უფლებების, შრომის უფლებების, გარემოს დაცვისა და ანტიკორუფციული მცდელობების ჩათვლით. ევროკავშირში ინტეგრაცია საჭიროებს ევროპული ნორმებისა და ღირებულებების ჰარმონიზაციას ერთიან ჩარჩოში, რაც განაპირობებს კულტურულ ცვლილებას პატიოსნების, გამჭვირვალობისა და კორპორაციული პასუხისმგებლობის მიმართულებით.
პროკრედიტ ბანკის, როგორც ევროპული ფინანსური ინსტიტუტის, მდიდარი გამოცდილებიდან გამომდინარე, ევროპული ღირებულებებისადმი ერთგულებამ შექმნა გარემო, რომელიც ხასიათდება გაძლიერებული წარმატებით, თანასწორობითა და მდგრადობით როგორც თანამშრომლებისთვის, ასევე პარტნიორებისა და კლიენტებისთვის. ამ მიმართულებით ცენტრალურია ძირითადი ევროპული ფასეულობები, როგორიცაა ადამიანის უფლებების დაცვა, შრომითი უფლებები, გარემოს დაცვა და სამართლიანი გარემოს კულტივირება, რომლებიც განმასხვავებელი ნიშნებია ბაზრის ლანდშაფტში. კონკრეტულად, პროკრედიტ ბანკმა დანერგა მიზნობრივი სტრატეგიები ამ ღირებულებების რეალიზებისთვის, მათ შორის:
- ამაღლებული ორგანიზაციული სტანდარტების ჩამოყალიბება, ხელსაყრელი სამუშაო გარემოს, პროფესიული განვითარების გზების, სამართლიანი ანაზღაურებისა და სამართლიანობის კულტურის ხელშეწყობა.
- კლიენტებისა და თანამშრომლების უფლებების პრინციპების დაცვა, ჯანსაღი და სამართლიანი თანამშრომლობის ხელშეწყობა.
- პასუხისმგებლობიანი მიმართულება გარემოსდაცვითი საკითხების მიმართ. სტანდარტების ინტეგრაციის გზით ყველა საოპერაციო ასპექტში, რომელიც მოიცავს შიდა პრაქტიკას, პროდუქტის შეთავაზება და ჩართულობა მესამე მხარის დაინტერესებულ მხარეებთან და პარტნიორებთან, მორგებული ფინანსური ინსტრუმენტების მხარდაჭერით.
- გენდერული თანასწორობის ხელშემწყობი ეკოსისტემის გაშენება.
მომავლის თვალსაზრისით, ევროპული საკანონმდებლო ბაზის ძლიერი აღსრულება და მონიტორინგი ინტეგრაციის გამოწვევებს შესაძლებლობებად აქცევს. სწორედ ინსტიტუციური სიმკაცრისადმი ეს ერთგულება ჰპირდება საქართველოს ევროკავშირში ინტეგრაციისკენ მიმავალ მოგზაურობის საფუძველს, ეპოქას, რომელიც განისაზღვრება კეთილდღეობით, თანასწორობითა და მდგრადი განვითარებით.
რა იქნებოდა თქვენი რეკომენდაცია როგორც ბიზნეს სექტორის, ასევე სხვა დაინტერესებული მხარეებისთვის - როგორ შეგვიძლია ევროკავშირში ინტეგრაციის პროცესის დაჩქარება და რა როლის შესრულება შეუძლიათ მათ ამ პროცესში?
ბიზნესის ჩართულობა ჩნდება, როგორც მთავარი მამოძრავებელი ძალა ევროკავშირში საქართველოს ინტეგრაციის დასაჩქარებლად, საჭირო რეფორმების აქტიური ადვოკატირებით, როგორიცაა რეგულაციების გამარტივება და ევროკავშირის შესაბამისი გამჭვირვალობის სტანდარტების მიღება. უფრო მეტიც, სავაჭრო სუბიექტების, მათ შორის, ისეთი ფინანსური ინსტიტუტების, როგორიცაა პროკრედიტ ბანკი, ევროკავშირის ფარგლებში მოქმედი შესაძლებლობების გაძლიერება, უდიდეს მნიშვნელობას იძენს. სწორედ ასეთმა ერთობლივმა ძალისხმევამ, რომელიც ემყარება დიალოგისა და ევროპული ღირებულებებისადმი მტკიცე ერთგულებას, შესაძლოა ხელი შეუწყოს ინტეგრაციის პროცესს და ამავდროულად გაზარდოს ოპერატიული ეფექტიანობა.
პროკრედიტ ბანკს შეუძლია გააძლიეროს პარტნიორობა ევროკავშირის ფინანსურ ინსტიტუტებთან, მიმართოს საკუთარი გამოცდილება მდგრადობისა და კორპორაციული პასუხისმგებლობის პრაქტიკულ გამოყენებაში - ევროკავშირის ღირებულებებთან შესაბამისად.
პროკრედიტ ბანკს ფინანსების სფეროში და არამხოლოდ ფინანსების მიმართულებით, მნიშვნელოვანი წარმატებული მაგალითების გაზიარება შეუძლია გამჭვირვალობის, ინკლუზიურობისა და კარგი მმართველობის უფრო ფართო პრინციპების განსახიერებისთვის. როგორც ევროპული ფინანსური ინსტიტუტი საქართველოში, პროკრედიტ ბანკი აქტიურად უწყობს ხელს ევროპულ ინსტიტუტებთან თანამშრომლობის გაღრმავებას, საუკეთესო პრაქტიკის გავრცელებას და მკაცრი სტანდარტების დაცვას ჩართულობის ყველა ასპექტში - იქნება ეს შიდა ოპერაციები თუ გარე პარტნიორობა.
ამ მაგალითების თვალსაჩინო ილუსტრაციაა ბანკის ურთიერთობის კიდევ უფრო გაღრმავების სურვილი ევროკავშირთან, რომელიც ხასიათდება ქვეყნისა და მისი მოსახლეობის უფრო ინკლუზიური და ინფორმირებული მომავლის ხელშეწყობის საერთო მისწრაფებით. ხელშეწყობითა და გამჭვირვალობის, ინკლუზიურობისა და კარგი მმართველობის პრინციპების განსახიერებით, პროკრედიტ ბანკი მიიჩნევს, რომ ერთობლივი ძალისხმევის შედეგად, შესაძლებელია წარმატებული და ნათელი მომავლის შექმნა ქვეყნისა და მისი თითოეული მოქალაქისთვის.
სტატია მომზადებულია გაეროს გლობალური შეთანხმების საქართველოს ქსელის მიერ, ჟურნალისთვის SUSTAINABILITY SPOTLIGHT.
