Galt & Taggart-ის ეკონომისტს, ლაშა ქავთარაძეს მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრების შესახებ მიღებულ გადაწყვეტილებასთან დაკავშირებით კითხვები აქვს. მისი თქმით, თუკი სებ-ი აღნიშნავდა, რომ ინფლაციის მიწოდების ფაქტორებზე არ ახდენდა რეაგირებას, მაშინ რატომ მოხდა განაკვეთის ზრდა, ამასთან დაკავშირებით ეროვნულმა ბანკმა განმარტება უნდა გააკეთოს.
8 დეკემბერს სებ-მა რეფინანსირების განაკვეთი 0.5 პროცენტული პუნქტით, 10.5%-მდე გაზარდა, რაც ბოლო 13 წლის განმავლობაში რეფინანსირების ყველაზე მაღალი განაკვეთია. მაშინ სებ-ის პრეზიდენტმა განაცხადა, რომ გაზრდის გადაწყვეტილება მიღებული იყო მზარდი ინფლაციური მოლოდინებიდან გამომდინარე, რადგანაც სებ-ის პროგნოზით, მოლოდინი იმისა, რომ 2022 წლის პირველ ნახევარში ინფლაცია ჩქარი ტემპით შემცირდებოდა, აღარ გამართლდება და ის უფრო პესიმისტური პროგნოზით შეიცვალა.
“ეროვნული ბანკი აცხადებს, რომ საგარეო ფაქტორების წვლილი ინფლაციაში არის მაღალი და ეს ფაქტორები მოქმედებენ მიწოდების არხზე. თუმცა თვითონ სებ-ი აღნიშნავს, რომ ეროვნული ბანკი არის უძლური როდესაც მიწოდების შოკია, ანუ ამაზე არ რეაგირებს. ამასთანავე, ეროვნული ბანკი გვაჩვენებს, რომ ლარის კურსის გავლენა ინფლაციაზე უარყოფითია. დაახლოებით 0.8 პროცენტული პუნქტი არის 12.5%-იან ინფლაციაში.
ჩნდება კითხვა - როდესაც ინფლაციაში ასეთი მაღალი წილი მიწოდების ფაქტორებს აქვს, მაშინ რატომ მოხდა მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის გაზრდა დეკემბერში?
0.5 პროცენტული პუნქტით გაზრდა, ჩემი აზრით, თავდაცვის საშუალება უფრო არის, იმ რისკებიდან გამომდინარე, რაც 2022 წელს შეიძლება რეალიზდეს. მაგრამ, თუ საჭირო იყო ახლა გაზრდა, მაშინ ვამბობთ რომ შიდა ფაქტორებს აქვს ადგილი და შიდა ფაქტორებში ბიუჯეტსაც აქვს წვლილი, რადგანაც ბიუჯეტის დეფიციტი, რა თქმა უნდა, გავლენას ახდენს, თუმცა ამას სჭირდება გარკვეული შეფასება და კარგი იქნება თუკი ეროვნული ბანკი უფრო დეტალურად წარმოადგენს ამ შეფასებას. რადგან როდესაც ვკითხულობთ ერთი მხრივ რომ მოთხოვნის მხრიდან არ არის ზეწოლა, დეფიციტი სწორედ მოთხოვნის მხარეზე მოქმედებს.
თუ ჩვენ ამას ვაღიარებთ, რომ ბიუჯეტის დეფიციტს აქვს ასეთი გავლენა, მაშინ ახლა კი არ უნდა მომხდარიყო გაზრდა, ეს უნდა მომხდარიყო ადრეც.
როდესაც ბიუჯეტის დეფიციტი მაღალი რჩება პანდემიამდელ დონესთან შედარებით, ესეც მოქმედებს. ასევე მაღალი ნიშნულია მიმდინარე წელსაც. წელს რამდენჯერმე შეიცვალა ბიუჯეტი. თავიდან 4.8%-იან ზრდაზე იყო დაგეგმილი, შემდეგ 7%-ზე, ახლა 10%-ზე. რომ მომხდარიყო ისე, რომ ამ ეკონომიკური აქტივობის მატების და გაზრდილი საგადასახადო შემოსავლების ფონზე, არ გაზრდილიყო ხარჯები, მაშინ ბიუჯეტის დეფიციტი 5%-მდე შემცირდებოდა.
თუკი მომდევნო წელს იქნება კარგი ეკონომიკური ზრდა და ამ დროისთვის მთავრობა 6%-იან ზრდას პროგნოზირებს და ჩვენ 5%-იან ზრდას, თუკი იქნება კარგი მაჩვენებლები ზრდის, საყურადღებო იქნება, რომ ამას მთავრობის მხრიდან ხარჯების ზრდა არ მოჰყვეს, რადგანაც საჭიროა რომ ბიუჯეტის დეფიციტი რაც შეიძლება სწრაფად შემცირდეს.
დაახლოებით 4-6 თვე სჭირდება, რათა გადაცემა ჰქონდეს მონეტარულ პოლიტიკას ფასების დონეზე. მარტიდან მოსალოდნელია, რომ ინფლაცია მნიშვნელოვნად უნდა წამოვიდეს ქვემოთ. ასევე მნიშვნელოვანია ისიც, რომ წელს არის მაღალი ინფლაციური ბაზა და მასთან შედარებით შემცირდება ინფლაციის დონე,”- აღნიშნავს ლაშა ქავთარაძე.
