გთავაზობთ გასული კვირის მნიშვნელოვან მოვლენებს საქართველოს ეკონომიკაში:
საქართველოს ექსპორტი 2024 წლის პირველ ნახევარში შემცირდა - რა საქონელი გავიდა ექსპორტზე:
2024 წლის პირველ ნახევარში საქართველოდან უცხოეთში 2.84 მილიარდი დოლარის ღირებულების საქონელი გავიდა ექსპორტზე, რაც წინა წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 7%-ით ნაკლებია. კლების მთავარი განმაპირობებელი ფაქტორი საქართველოდან სპილენძის მადნებისა და კონცენტრატების ექსპორტის/რეექსპორტის 94%-იანი ვარდნაა, რაც $450 მილიონიან დანაკლისს წარმოადგენს. ასევე 6%-ით, 934 მილიონ დოლარამდე არის შემცირებული მსუბუქი ავტომობილების ექსპორტი/რეექსპორტი, თუმცა ავტომობილები კვლავ საქართველოს მთავარი საექსპორტო საქონელია.
საექსპორტო საქონლის რეიტინგი:
1) მსუბუქი ავტომობილები - $934 მილიონი დოლარი, კლება წინა წელთან 6%;
2) ღვინოები - $156 მილიონი დოლარი, ზრდა წინა წელთან 24%;
3) ფეროშენადნობები - $143 მილიონი დოლარი, ზრდა წინა წელთან 30%;
4) სპირტიანი სასმელები - $132 მილიონი დოლარი, ზრდა წინა წელთან 59%;
5) ძვირფასი ლითონების მადნები და კონცენტრატები - $102 მილიონი დოლარი, ზრდა წინა წელთან 239%;
6) მინერალური და მტკნარი წყლები - $81 მილიონი დოლარი, ზრდა წინა წელთან 23%;
7) აზოტოვანი სასუქები - $61 მილიონი დოლარი, კლება წინა წელთან 38%;
8) გაზიანი შაქრიანი სასმელები - $58 მილიონი დოლარი, კლება წინა წელთან 1%;
9) მედიკამენტები - $53.5 მილიონი დოლარი, ზრდა წინა წელთან 9.5%;
10) ოქრო - $50 მილიონი დოლარი, ზრდა წინა წელთან 10%.
ივნისში ფულადი გზავნილები 21%-ით, 281 მილიონ დოლარამდე შემცირდა
2024 წლის ივნისში საქართველოში უცხოეთიდან 281 მილიონი დოლარის ფულადი გზავნილები შემოვიდა, რაც წინა წელთან შედარებით 21%-ით, ანუ 59 მილიონი დოლარით ნაკლებია 2023 წლის ივნისის ანალოგიურ მაჩვენებელზე. ივნისშიც ფულად გზავნილებში პირველ პოზიციაზე რუსეთის ფედერაციაა, საიდანაც 49 მილიონი დოლარი გადმორიცხეს, რაც წლიურად 62%-ით არის შემცირებული, რაც მიგრაციული ეფექტის მილევაზე მეტყველებს.
სანაცვლოდ გაზრდილია გზავნილები იმ ქვეყნებიდან, სადაც საქართველოს მოქალაქეთა მიგრაცია მზარდ ტენდენციას ინარჩუნებს. შედეგად გზავნილების სტატისტიკაში იტალიამ მეორე პოზიცია დაკარგა და ის აშშ-მა ჩაანაცვლა, საიდანაც ივნისში 48 მილიონი დოლარი გადმორიცხეს, რაც წინა წელთან შედარებით 22%-ით მეტია. მესამე პოზიცია დაიკავა იტალიამ 46 მილიონის გზავნილებით (მატება 6%), ხოლო გერმანიიდან ფულადი გზავნილები 9%-ით, 22 მილიონ დოლარამდე გაიზარდა.
Fitch-მა საქართველოს რკინიგზის საკრედიტო რეიტინგი უცვლელად “BB-”-ზე დაადასტურა
საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტო Fitch-მა “საქართველოს რკინიგზის” საკრედიტო რეიტინგი უცვლელად, “BB-”-ზე დაადასტურა. ასევე უცვლელია კომპანიის რეიტინგის პერსპექტივა და ის “პოზიტიურია”. საქართველოს რკინიგზის შეფასება ერთი საფეხურით დაბალია საქართველოს სუვერენულ საკრედიტო რეიტინგზე, რაც “BB” ნიშნულზეა, საგულისხმოა, რომ ივნისში Fitch-მა საქართველოს სუვერენული რეიტინგის პროგნოზი გააუარესა და ის “პოზიტიურიდან” “სტაბილურამდე” შეამცირა, რაც შიდა პოლიტიკური გარემოს გაუარესებით, ასევე გაზრდილი გეოპოლიტიკური რისკებით იყო განპირობებული. Fitch-ი აღნიშნავს, რომ კომპანიისთვის გამოწვევას წარმოადგენს იმ სატრანსპორტო ნაკადების შენარჩუნება, რომელიც რუსეთ-უკრაინის ომიდან გამომდინარე ალტერნატიულ მარშრუტებზე, მათ შორის საქართველოს დერეფანზე გადმომისამართდა. თუმცა Fitch-ი მიუთითებს, რომ წინასწარი მონაცემები მეტყველებს იმაზე, რომ 2022 წლის პიკის შემდგომ თანდათანობით მცირდება კომპანიის შემოსავლების მოცულობა.
KFW საქართველოს ენერგოსექტორის მხარდაჭერისთვის €100 მლნ-ის კრედიტს გამოუყოფს
გერმანიის რეკონსტრუქციის საკრედიტო ბანკი (KFW) საქართველოს მწვანე ენერგეტიკის განვითარებისთვის 100 მილიონი ევროს სესხს გამოუყოფს - შესაბამისი სასესხო შეთანხმება მხარეებმა 2024 წლის 17 ივნისს გააფორმეს, ხოლო დღეს რატიფიცირებისთვის პარლამენტში განიხილეს. საკრედიტო დაფინანსება 2024-2027 წლებზე არის გათვლილი და მის ფარგლებში საქართველომ მდგრადი და მწვანე ენერგეტიკის განვითარების მიმართულებით უნდა გაატაროს რეფორმები. კრედიტი ბიუჯეტის მხარდამჭერ სესხს წარმოადგენს და ის სახელმწიფოს კონკრეტული რეფორმების განხორციელების პარალელურად ჩაერიცხება. ეს სესხი წარმოადგენს 2018 წელს KFW-სა და ფრანგული AFD-ს მიერ დაწყებული ენერგეტიკის მხარდამჭერი საკრედიტო შეთანხმების გაგრძელებას, რომელიც 6 ფაზად განხორციელდა და რომლის ფარგლებშიც საქართველომ 641 მილიონი ევროს დაფინანსება უკვე მიიღო.
სახელმწიფო ბიუჯეტი რკინიგზას სამგზავრო გადაყვანებისთვის 8 მილიონიან კომპენსაციას გადაუხდის
საქართველოს რკინიგზა სახელმწიფოსგან მგზავრთა გადაყვანის სერვისის შესრულებისთვის 8 მილიონი ლარის დაფინანსებას მიიღებს - შესაბამის შეთანხმებას ხელი ეკონომიკის სამინისტროს სსიპ “სარკინიგზო ტრანსპორტის სააგენტომ” და “საქართველოს რკინიგზამ” მოაწერეს. BMG-მ პროექტის შესახებ მიმართა საქართველოს რკინიგზას, სადაც წერილობით გვიპასუხეს, რომ 8 მილიონი ლარი წარმოადგენს 2024 წელს მისაღები დაფინანსების ზღვრულ ოდენობას, ხოლო უშუალოდ რა თანხას მიიღებს კომპანია ეს იმ პარამეტრებით დადგინდება, რომლებიც სააგენტოსა და კომპანიას შორის გაფორმებულ შეთანხმებაშია განსაზღვრული.
ფინანსური ანგარიშის თანახმად, 2023 წელს საქართველოს რკინიგზის მგზავრთნაკადი 42%-ით, 2.28 მილიონ მგზავრამდე გაიზარდა, მგზავრებიდან მიღებული შემოსავალი კი 50%-ით 41.2 მილიონ ლარამდე გაიზარდა. საქართველოს რკინიგზის 2023 წლის ფინანსურ ანგარიშში არაა მითითებული თუ რამდენი მილიონი ლარის ზარალი იყო დაკავშირებული გასულ წელს სამგზავრო გადაყვანებთან, თუმცა ფინანსთა სამინისტროს ფისკალური რისკების დოკუმენტის თანახმად, 2022 წელს რკინიგზის ზარალი ამ საქმიანობიდან 7.5 მილიონი ლარი იყო.
"მაგთის" მნიშვნელოვანი საბაზრო ძალის ოპერატორის სტატუსი შეიძლება მიენიჭოს
პარასკევს კომუნიკაციების კომისიამ დაასრულა ორდღიანი სხდომა, რომელზედაც ტელეკომუნიკაციების ბაზრის სიღრმისეული კვლევის მიგნებები განიხილებოდა. კვლევა ევროპელი ექსპერტების ჩართულობით მომზადდა და მისი მიხედვით, საქართველოს მობილური ტელეკომუნიკაციების ბაზარი არაკონკურენტულია, რის საპასუხოდაც მნიშვნელოვანია ისეთი ცვლილებების გატარება, როგორიცაა მობილური ვირტუალური ოპერატორების გაჩენა და სხვა ცვლილებების გატარება, რომლებიც კონკურენციის გაუმჯობესებისკენ იქნება მიმართული.
კომუნიკაციების კომისია საკითხზე საბოლოო გადაწყვეტილებას 26 ივლისის სხდომაზე მიიღებს. "მაგთისთვის" ამ სტატუსის მინიჭების შემთხვევაში კომუნიკაციების კომისიას შეეძლება კომპანიას განუსაზღვროს ახალი რეგულაციები, რაც კომისიის წევრების განცხადებით, ბაზარზე კონკურენციის მხრივ არსებულ მდგომარეობას გააუმჯობესებს. საუბარია ვირტუალური ოპერატორის დაშვების მოთხოვნასა და სხვა რეგულაციებზე რომელიც "მაგთის" შეიძლება განესაზღვროს.
საპენსიო სააგენტომ "თეგეტა ჰოლდინგის" ობლიგაციებში 2 მილიონი ლარის ინვესტიცია განახორციელა
საქართველოს საპენსიო სააგენტომ "თეგეტა ჰოლდინგის" მიერ გამოშვებულ 10-მილიონიან ობლიგაციებში 2 მილიონი ლარის ინვესტიცია განახორციელა - ამის შესახებ "საპენსიო სააგენტოს" მთავარმა საინვესტიციო ოფიცერმა გოგა მელიქიძემ BMG-ის განუცხადა. "თეგეტა ჰოლდინგმა" 10 მილიონი ლარის ღირებულების 2 წლის ვადიანობის ობლიგაციები 2024 წლის 5 ივლისს განათავსა. ახალი ფასიანი ქაღალდის წლიური განაკვეთი 13.5%-ს შეადგენს.
შედეგად, ეს გახდა რიგით მეხუთე კერძო კორპორაციული ობლიგაცია, რომელშიც საპენსიო სააგენტომ თანხა დააბანდა. შედეგად, საპენსიო სააგენტოს დაბანდებები ქართულ ობლიგაციებში ასე ნაწილდება:
სს "ნიკორა" - 3.5 მილიონი ლარი;
სს "თიბისი ლიზინგი" - 18.7 მილიონი ლარი;
სს "თიბისი ლიზინგი" - 3 მილიონი ლარი;
სს "საქართველოს კაპიტალი" - 5.6 მილიონი დოლარი;
შპს "სელფი მობაილი" - 13 მილიონი ლარი;
შპს "თეგეტა ჰოლდინგი" - 2 მილიონი ლარი.
სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიში - საინვესტიციო კლიმატი საქართველოში - ძლიერი და სუსტი მხარეები
საერთო ჯამში, საქართველოში ბიზნესისა და საინვესტიციო პირობები კარგია და რეგიონის სხვა ქვეყნებთან შედარებით საქართველოს უკეთესი პოზიცია აქვს, თუმცა არსებობს მუდმივი უნდობლობა სასამართლო სექტორის მიმართ, განიხილოს კომერციული საქმეები დამოუკიდებლად ან დროულად და კომპეტენტურად, - ამის შესახებ საუბარია აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშში, რომელიც საქართველოში 2024 წლის საინვესტიციო გარემოს აფასებს.
ანგარიშის თანახმად, მაღალი დონის კორუფცია კვლავ სუსტ მხარედ ნარჩუნდება - "საჭიროა შემდგომი ძალისხმევა მაღალი დონის კორუფციის წინააღმდეგ, უფრო კონკრეტულად კი იმ გავლენების დასაძლევად, რომელიც არსებობს პოლიტიკურ, სამართლებრივ და ეკონომიკურ სფეროებზე," - ნათქვამია სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ გამოქვეყნებულ ანგარიშში. კიდევ ერთი საკითხი, რომელსაც სახელმწიფო დეპარტამენტის ანგარიშში არის საუბარი, უკავშირდება ანტიკორუფციულ ბიუროს, რომელსაც სახელმწიფო დეპარტამენტის შეფასებით, ინსტიტუციური დამოუკიდებლობა აკლია.
როგორც სახელმწიფო დეპარტამენტი მიუთითებს, საქართველოში არსებობს მუდმივი ცნობები სასამართლოს ფუნქციონირებაში პოლიტიკური ჩარევების, ასევე მოსამართლეებზე პოლიტიკური ზეწოლის მიმართულებით. ხოლო აღნიშნული ცნობები იწვევს სამართლებრივი სისტემის მიმართ ნდობის შემცირებას. “მიუხედავად იმისა, რომ კონსტიტუცია და კანონი ითვალისწინებს დამოუკიდებელ სასამართლო სისტემას, რჩება სასამართლოს დამოუკიდებლობასა და მიუკერძოებლობაში ჩარევის ნიშნები.
მოსამართლეები დაუცველნი არიან პოლიტიკური ზეწოლის მიმართ სასამართლოს შიგნით და მის გარეთ. არსებობს მუდმივი ცნობები პოლიტიკური ჩარევისა და კანონის უზენაესობის უპატივცემულობის შესახებ საკუთრების უფლების რიგ საქმეებში,"- ნათქვამია დოკუმენტში.
ფინანსური თვალსაზრისით, სახელმწიფო დეპარტამენტი აღნიშნავს, რომ საბანკო რეგულაციები ევროკავშირის სტანდარტებს შეესაბამება, ხოლო ბანკები სტაბილური და კარგად კაპიტალიზებულნი არიან. თუმცა, ანგარიშში ნათქვამია, რომ კრედიტზე ხელმისაწვდომობა (საპროცენტო განაკვეთი) არაერთი ბიზნესის შეფასებით ერთ-ერთ გამოწვევას წარმოადგენს.
"საბანკო სისტემა არის სტაბილური, კარგად კაპიტალიზებული, ლიკვიდური და მომგებიანი. ფინანსური სექტორი ინარჩუნებს კაპიტალისა და ლიკვიდობის სოლიდურ ბუფერებს პოტენციურ საფრთხეებთან გასამკლავებლად. უმოქმედო სესხების წილი კლებულობს. საქართველოს საბანკო ზედამხედველობის პრაქტიკა და რეგულაციები მნიშვნელოვნად პროგრესირდა და დიდწილად შეესაბამება ბაზელის/ევროკავშირის დირექტივებს", - აღნიშნულია ანგარიშში.
ჩინეთის რკინიგზას საქართველო-ყაზახეთი-აზერბაიჯანის რკინიგზების ერთობლივ კომპანიასთან მიერთების სურვილი აქვს
ჩინეთის სახელმწიფო რკინიგზას სურს მონაწილეობა მიიღოს საქართველოს-აზერბაიჯანისა და ყაზახეთის რკინიგზების მიერ დაფუძნებულ ერთობლივ კომპანიაში, რომელიც შუა დერეფანში ტვირთების კოორდინაციის მიზნით გასული წლის ბოლოს დაფუძნდა. ჩინეთის რკინიგზის დელეგაციამ პარასკევს საქართველოს რკინიგზის გენერალურ დირექტორთან, დავით ფერაძესთან გამართა შეხვედრა. შეხვედრაზე საუბარი შეეხო საქართველოს რკინიგზის ძირითადი მაგისტრალის მოდერნიზაციის პროექტს, რომლის დასრულების შემდეგ კიდევ უფრო გაიზრდება საქართველოს რკინიგზის გამტარუნარიანობა. საუბარი ასევე შეეხო ბაქო-თბილისი-ყარსის სარკინიგზო ხაზს, რომელიც სრულ ექსპლუატაციაში უახლოეს მომავალში შევა. BMG-იმ საკითხთან დაკავშირებით უკვე მიმართა კითხვებით საქართველოს რკინიგზას, სადაც გვითხრეს, რომ ჩინეთის რკინიგზის ერთობლივ კომპანიაში ჩართვის შესახებ ჯერჯერობით დამატებითი ინფორმაცია არ აქვთ.
