საქართველოში საბანკო გადახდების სიჩქარე სამუშაო საათის თუ დასვენების დღის მიუხედავად, 10 წამამდე დაჩქარდება. ამას ეროვნული ბანკის საგადახდო სისტემის რეფორმა ითვალისწინებს. საუბარია ბანკიდან ბანკში თუ ბანკის შიდა გადარიცხვებზე.
მსოფლიო ბანკის ვებგვერდზე უკვე გამოქვეყნდა შესაბამისი ტენდერი, რომლითაც სებ-ი პრეტედენტ კომპანიებს საკუთარი სისტემების შეთავაზებისთვის იწვევს. განაცხადის თანახმად საუბარია ტექნიკურ და IT ინფრასტრუქტურაზე, ასევე ტრენინგსა და საგარანტიო მომსახურებაზე, რაც ამ სისტემის დანერგვისთვის არის აუცილებელი.
პროექტის მთლიანი ღირებულება 6 მილიონ ევროს შეადგენს და ის მსოფლიო ბანკის მიერ გამოყოფილი 85 მილიონი ევროს ღირებულების პაკეტის ნაწილია.
სებ-ის განმარტებით, მთლიანად რეფორმას სავარაუდოდ 2 წელი დასჭირდება.
პროექტი მოიცავს:
• მყისიერი გადახდების სისტემის (IPS) დანერგვას და ტექნიკური მხარდაჭერას. ღირებულება დაზუსტდება გამოცხადებული ტენდერის შედეგების შესაბამისად;
• არსებული დროის რეალურ რეჟიმში ანგარიშსწორების (RTGS (Real Time Gross Settlement)) სისტემის ძირეულ განახლებას;
• მყისიერი გადახდების სისტემის აპარატულ მოწყობილობას;
• სხვადასხვა საკონსულტაციო მომსახურებას;
• ტექნიკურ დახმარებას;
2023 წლის 17 თებერვალს გამოცხადებული ტენდერის მიხედვით, შესყიდვის რეალური ღირებულება დადგინდება ყველაზე დაბალი ფასის მქონე წინადადების შესაბამისად.
მარტში სებ-მა რეფორმასთან დაკავშირებით BMG-სთან შემდეგი განმარტება გააკეთა:
- მოახდენს თუ არა გავლენას ეს პროექტი საბანკო სისტემაში გადარიცხვების დაჩქარებაზე? მაგალითად თუ იქნება შესაძლებელი გადახდები დაჩქარდეს არასამუშაო საათებში, ან ბანკთაშორისი გახადები შესაძლებელი იყოს შაბათ-კვირასაც და თანაც მაღალი სიჩქარით?
მყისიერი გადახდების სისტემა გადახდებს დაამუშავებს 24/7/365 რეჟიმში, რაც ნიშნავს რომ მომხმარებელს წელიწადის ნებისმიერ დღეს და დღის ნებისმიერ მონაკვეთში საშუალება ექნება განახორციელოს მყისიერი გადახდა. მყისიერი გადახდის შესრულების მაქსიმალურ დროდ განსაზღვრულია 10 წმ.
- ამ სისტემას მხოლოდ სებ-ი დააყენებს თუ კომერციულმა ბანკებმაც უნდა შეიძინონ ის სპეციალური პროვაიდერებისგან?
ეროვნული ბანკი განახორციელებს მყისიერი გადახდების სისტემის შესყიდვას, ასევე მის მართვას/ოპერირებას, ხოლო კომერციული ბანკები და სხვა საგადახდო მომსახურების პროვაიდერები იქნებიან სისტემის მონაწილეები, რაც ტექნიკურ დონეზე გულისხმობს მყისიერი გადახდების სისტემასთან მათ ინტეგრაციას.
- როდის არის ნავარაუდევი ამ პროექტის ამოქმედება და გადარიცხვების დაჩქარება?
პროექტის ვადა ბევრ ფაქტორზეა დამოკიდებული, თუმცა სავარაუდო ვადად 2 წელი შეგვიძლია დავასახელოთ.
