პროკურატურამ ბიძინა ივანიშვილის მიერ დაფუძნებული თანაინვესტირების ფონდის ყოფილი CEO-ს გიორგი ბაჩიაშვილის წინააღმდეგ სისხლისსამართლებრივი დევნა დაიწყო.
გუშინვე სასამართლომ გიორგი ბაჩიაშვილს 2.5 მილიონი ლარის გირაო შეუფარდა. ბიძინა ივანიშვილის ეკონომიკურ მრჩეველს 8 253 ცალი ბიტკოინის მითვისებას ედავებიან, რომელთა ღირებულებაც "მითვისების" პერიოდში 39 მილიონი დოლარი იყო. დღევანდელი კურსით კი ეს პორტფელი 258 მილიონი დოლარი ღირს.
დღეს თანაინვესტირების ფონდის ყოფილი CEO-ს, გიორგი ბაჩიაშვილის უფლებების დაცვის პროცესში საერთაშორისო იურიდიული ფირმა Amsterdam & Partners-ი ჩაერთო, რომლის მმართველი პარტნიორიც, რობერტ ამსტერდამი პროკურატურის მიერ 6 ივლისს გაჟღერებულ ბრალდებას პოლიტიკურად მოტივირებულს უწოდებს.
პოლიტიკაზე აპელირება არასერიოზულად მიაჩნია ბიძინა ივანიშვილის ყოფილ მრჩეველს გია ხუხაშვილს. ის ამბობს, რომ გიორგი ბაჩიაშვილი ყოველთვის პოლიტიკისგან დისტანცირებული პერსონა იყო, თუმცა, როგორც ჩანს, მილიარდერსა და ყოფილ CEO-ს შორის ურთიერთობები იმდენად დაიძაბა, რომ „ბიძინა საკუთარი მითოლოგიის დამსხვრევაზე წავიდა“.
გია ხუხაშვილმა „ანალიტიკა“–ს ავტორისა და წამყვანის კითხვებს პირდაპირ ეთერში უპასუხა.
-რას გულისხმობთ ბიძინა ივანიშვილის მითოლოგიაში?
-რომ მას არ აქვს საქართველოში ბიზნესი; რომ ის არის სუფთა ქველმოქმედი და საქართველოში არანაირი ბიზნესინტერესი არ აქვს. და უცებ ადასტურებს, რომ წელიწადში 800%–იანი რენტაბელობის ბიზნესს ფლობს.
ამით მან მთლიანად დაანგრია ბიძინა ივანიშვილის ის გაგება, რაზეც მისი მითოლოგია მთელი ამ წლების განმავლობაში იდგა და რასაც აშენებდა. რადგან ასეთ რისკზე წავიდა, ე.ი. ძალიან მძიმე რაღაც ხდება. ბიძინა ძალიან ფაქიზად უდგებოდა ამ საკითხს და თავისი იმიჯის დანგრევა მისთვის პირადი ტრაგედიაა, პირდაპირ გეტყვით.
-რას ვარაუდობთ, რა შეიძლება მომხდარიყო?
-მე მაქვს ჯერ მხოლოდ ვერსია. თუ არ მაქვს საკმარისი დადასტურება, ვისაუბრო – ვერსიის განხილვას და ჭორაობას ვერ დავიწყებ.
-მიღებულია. მაგრამ მე მაინც მინდა, რომ ამას შევხედოთ საინვესტიციო გარემოს კუთხითაც. დღეს როდესაც ინვესტორი უყურებს აი, ამ გარემოს – ბიზნესგარემოს – თქვენ როგორც დაარქვით ‘პა პანიაწიამ’ ბიზნესგარემოს – რა ტიპის ინვესტორებისთვის შეიძლება იყოს ეს გარემო მიმზიდველი?
-ცხადია, საინვესტიციო რისკები ძალიან მაღალია, მაგრამ არა იმ კუთხით, როგორც ზოგიერთები იხილავენ, რომ აი, ბაჩიაშვილი წესიერი ბიზნესმენია და ებრძვიან. ამ კუთხით მე საინვესტიციო რისკებს არ შევხედავდი.
სხვა კუთხით შევხედავდი: ინვესტორები აკვირდებიან, რომ ორი ადამიანი ერთმანეთში საქმეს არჩევს – ერთზე ამბობენ რომ მაგარი ბიზნესმენია, რომელმაც ხელისუფლებასთან იჩალიჩა და 5 მილიონიდან 40 მილიონი დაწერა; ამას არქმევს ქართული საზოგადოება მაგარ ბიზნესმენს ერთი მხრივ და მეორე მხრივ, მეორე მაგარი ბიზნესმენი წილს თხოვს, რადგან მისი ე.წ. კრიშა იყო ამ საქმეში. ნორმალურ ბიზნესმენს, რა თქმა უნდა, გული გაუსკდება.
-რა დასკვნა უნდა გამოიტანოს ბიზნეს საზოგადოებამ – როცა უკვე მომრავლდა წარსულიდან გაცოცხლებული სამართლებრივი საქმეები. თქვენ ჩემზე უკეთ იცით, რომ სანამ თავად არ ეხება, ბიზნესი კონფორმულია, ხმას არ იღებს, არც სოლიდარულია – თქვენი ანალიზი მინდა მოვისმინო: რას შეიძლება ფიქრობდეს დღეს ბიზნეს საზოგადოება?
-ფიქრობს იმას, რასაც მთელი ამ წლების მანძილზე: ეს ხომ არ არის დემოკრატიული საზოგადოება; აქ ხომ არ არის ინსტიტუციური ბალანსები; აქ ხომ არ არსებობს მართლმსაჯულება – ე.ი. არ არსებობს არანაირი ინსტიტუციური წესრიგი, მათ შორის, ეკონომიკურ ურთიერთობებშიც.
ამას ვუწოდებ მე ნომენკლატურულ კაპიტალიზმს – როდესაც ხელისუფალი არის ბიზნესების დირექტორი და ბიზნესიც აღიქვამს ხელისუფლებას, როგორც დირექტორს, რომელიც განსაზღვრავს თამაშის წესებს და თუ მოგაკითხავს, უნდა გადაუხადო – ასე უყურებს ამ ყველაფერს ბიზნესი.
მათ იციან, რომ წარმატება, კეთილდღეობა შეუძლებელია მინიმალური ლოიალობის გარეშე, ვინც არ უნდა იყოს ხელისუფლებაში და ზოგჯერ, ლოიალობაც არ არის საკმარისი – პირდაპირ ინტეგრირებული უნდა იყო ხელისუფლებაში.
ეს არის თამაშის წესები მთელი უახლესი ისტორიის განმავლობაში – შესაბამისად, მოცემულობა არის ასეთი. დრო და დრო ასეთი [გიორგი ბაჩიაშვილის საქმის] მსგავსი ქეისები ამოვარდება ხოლმე იმიტომ, რომ რაღაც გაუგებრობა მოხდება ხელისუფლებასთან – ან ცუდი თვალით შეხედავს ვინმეს, ან ორ კონკურენტს შორის, ერთზე გააკეთებს აქცენტს და მეორეს დასჯის – ეს არის ნომენკლატურული კაპიტალიზმი. ეს ტერმინი ყველაზე სწორად მიესადაგება იმას, რაც საქართველოში ხდება.
ყველაფერი ხელისუფლებას უკავშირდება. ხელისუფალი არის ეკონომიკის დირექტორი – ასე უყურებს ინვესტორი ამ ქვეყანას და შესაბამისი გარემოც გვაქვს.
ამ [გიორგი ბაჩიაშვილის] ქეისით ამერიკა არავის აღმოუჩენია: ეს ქეისიც სრულ შესაბამისობაშია იმასთან, რაც 90–იანი წლების შუა პერიოდიდან მოყოლებული, სულ ხდება საქართველოში.
- თვითონ თანაინვესტირების ფონდზეც მინდა, რომ გკითხოთ: როგორ გამოვიდა საბოლოო ჯამში ისე, რომ ფონდს, რომელსაც წესით – გარეგნული ნიშნებით ყველა მახასიათებელი ჰქონდა იმისა, რომ მართლა ახალი ინვესტორები მოეზიდა, რისთვისაც, შეიქმნა კიდეც დეკლარირების დონეზე ეს ფონდი, გამჭვირვალე ყოფილიყო, რეალურად ეკეთებინა თუნდაც ის მსხვილი პროექტები, რასაც ახლაც აკეთებს, ოღონდ ბევრი ინვესტორით და მეტი ინვესტიციით – საბოლოო ჯამში კი მივიღეთ, რომ მაინც ერთი ინვესტორი დარჩა ამ ფონდში და ეს არის ბიძინა ივანიშვილი. როგორ გამოვიდა ასე?
-ეს არის ძალიან მძიმე თემა. ძალიან მძიმე და სპეციფიური. მე შემიძლია გითხრათ, რომ პირველ ეტაპზე, როცა ეს ფონდი ფუძნდებოდა, გარკვეული მონაწილეობა მაქვს მიღებული, ამიტომ მე არ გადავლახავ წითელ ხაზს და თავს შევიკავებ ამ თემაზე საუბრისგან – ეს ძალიან მძიმე თემაა.
-კითხვის ადრესატი სწორად შემირჩევია. ვფიქრობ, ღიად უნდა ვისაუბროთ ამ თემაზე, რადგან ესეც არის ბიზნესგარემოს იმ სიმძიმის შემადგენელი კომპონენტი, რაზეც ცოტა ხნის წინ საუბრობდით. თქვენ კი მეუბნებით, რომ ეს აღმოჩენა არ არის და ამაში აბსოლუტურად გეთანხმებით – ბევრი მსგავსი შემთხვევის გახსენება შეგვიძლია – მაგრამ მიუხედავად ამისა, მაინც ვფიქრობ, კიდევ ერთი საკმაოდ მძიმე ქეისი გამოვა საბოლოო ჯამში საინვესტიციო კლიმატისთვის ...
-სამწუხაროდ.
-როგორ შეიძლება გაირღვეს ეს მანკიერი წრე?
-გულწრფელობის 5 წუთი მექნება თქვენთან. ჩემი ფუნქცია – ჩვენ რომ ხელისუფლებაში მოვედით – გახლდათ ზუსტად ის, რომ მე გარკვეული დისტანცირება მომეხდინა ბიზნესსა და ხელისუფლებას შორის. ამაში ვხედავდი ჩემს ძირითად მისიას.
მე აღმოვჩნდი ძალიან ცუდ სიტუაციაში – ფაქტობრივად მარტო – იმიტომ, რომ ჩვენს ორბიტაზე ვინც იყვნენ, ჩვენთან დაახლოებული პირები, ყველას ჰქონდა ამბიცია იმისა, რომ ხელისუფლებიდან პარაზიტირება დაეწყოთ ბიზნესთან და შეზრდოდნენ ბიზნესს.
და ბიზნესიც არ იყო ამის წინააღმდეგი იმიტომ, რომ პირდაპირ მოდიოდნენ ჩემთან და მეკითხებოდნენ: იქ მიგვქონდა და ახლა სად წავიღოთო – პირდაპირ მეკითხებოდნენ.
მე ყველას ვეუბნებოდი, რომ წადით, იმუშავეთ კანონის ფარგლებში – დამთავრდა ხელისუფლებასთან ჩახუტება – და წადით კონკურენტულ გარემოში კონკურენტულ სივრცეში. ფაქტობრივად მე ჩავჯექი „აღმოსავლეთის ექსპრესში“.
ბიზნესიც და ჩვენს ორბიტაზე მყოფი ადამიანებიც, რომლებიც ჩვენთან როგორც ჩანს იყვნენ იმისთვის, რომ საკუთარი კეთილდღეობა მოეწყოთ – ყველასთვის მტერი გავხდი.
და ეს გახდა მიზეზი რატომაც წამოვედი – დავინახე, რომ მე ისეთ ურჩხულს შევეჯახე, მე ამ ურჩხულს ვერ დავამარცხებდი და გადამიყოლებდა საბოლოოდ.
ეს იცის ბიძინა ივანიშვილმა. შეიძლება ყველაზე კარგადაც, ვიდრე ვინმე სხვამ და შეიძლება ისეთ ასაკში შევიდეს, რომ აღიაროს კიდეც, რა იყო და როგორ იყო.
ეს რომ ჩვენ ისე დავალაგოთ, როგორც ცივილიზებულ ქვეყანას შეეფერება – ამას სჭირდება ძალიან სერიოზული და არა მხოლოდ პოლიტიკური ნება: ფაქტობრივად, ჩვენ ხელისუფლების და ბიზნესის ცნობიერება უნდა შევცვალოთ, რაც არანაკლებ მნიშვნელოვანია.
მსხვილი ბიზნესის წარმატების ერთ–ერთი ფორმულა ხელისუფლებასთან შეზრდაა: ისინი რეალურ კონკურენციას მიჩვეულები არ არიან, ამიტომ არიან ჩუმად – მარტო იმიტომ კი არა, რომ ეშინიათ, იმიტომაც რომ არ აწყობთ – ამით მდიდრდებიან.
ეს არის ვითარების მთელი ტრაგიზმი.
