„თიბისი კაპიტალის“ მაკრო-სექტორული მიმოხილვის თანახმად, ეკონომიკური აქტიურობის ზრდის ფონზე კომერციული უძრავი ქონების ვაკანტურობის მაჩვენებლებმა დაიკლო. თუკი 2021 წელს სავაჭრო ცენტრებში მაჩვენებელი 10.1% იყო, მიმდინარე წელს ვაკანტურობა 9.9%-მდეა შემცირებული. 2023-ში კი პროგნოზირებულია, რომ 9.8% იქნება. ე.წ. „სთრით რითეილში“ 2021 წელს ვაკანტურობა 12.4% იყო, ამჟამად 11,8%-ია, თითქმის იგივე - 11.7%-ია ნავარაუდევი მომავალ წელს. რაც შეეხება ბიზნეს ცენტრებს, ვაკანტურობის მაჩვენებელი წელს 19.7%-ია, გასულ წელს 26.3% იყო. მომავალ წელს კი თიბისი კაპიტალი მაჩვენებლის18.7%-მდე შემცირებას პროგნოზირებს.
სავაჭრო ცენტრების განვითარების შემდეგ „სთრით რითეილმა“ ქვეყანაში გარკვეული ტრანსფორმაცია განიცადა. ვაკანტურობის მაჩვენებლის ზრდასთან ერთად, (მოლებთან შედარებით), გარკვეულწილად შეიცვალა განთავსებული ობიექტების სპეციფიკა. ტრადიციულად აქტუალურ სავაჭრო ქუჩებზე ბრენდული ტანსაცმლისა და ფეხსაცმელების მაღაზიების ადგილას სულ უფრო მეტად იხსნება კვებისა და საოჯახო მოხმარების ნივთების მაღაზიები და აფთიაქები.
მაღაზია „ჰოუმის“ დამფუძნებელი ამბობს, რომ ბიზნესის მხრიდან ე.წ. სთრით რითეილზე მოთხოვნის შემცირების მიზეზი მოლებში კონცენტრირებული მომხმარებელთა გაცილებით დიდი რაოდენობა და მათთვის კომფორტული სავაჭრო სივრცის შეთავაზებაა, თუმცა ამის მიუხედავად ამ ეტაპზე არჩევანში განმსაზღვრელი იჯარის ნაკლები ღირებულებაა.
როგორც გადაცემა „უძრავი ქონების პროსპექტში“ სტუმრობისას კომპანიის დამფუძნებელმა მაყვალა როგავამ განაცხადა, მოლში იჯარის ფასი ქუჩის მაღაზიებისას მინიმუმ 2-ჯერ აღემატება. ამასთანავე, როგავა აცხადებს, რომ განსხვავებულია ქალაქების სპეციფიკაც. თუკი თბილისის მოლებში ნავაჭრი გაცილებით დიდია, ბათუმში საპირისპირო ტენდენცია იკვეთება.
„სავაჭრო ცენტრებში ძალიან დიდი ნაკადია, ტრანსპორტის გაჩერების მხრივ კომფორტია, ადამიანებს ყველაფერი ხვდება ადგილზე, გარდა ნივთებისა, სიამოვნებასაც იღებს. ქუჩებში არც ნაკადია დიდი, მანქანის გაჩერებაც ჭირს, მაგრამ თუ ვიტრინები კარგად არის აწყობილი, ეს ადამიანს თვალს სჭრის. 2-ჯერ უფრო ძვირია პირობითად „სითი მოლის“ იჯარა, ვიდრე მოპირდაპირედ ქავთარაძეზე ქუჩის მაღაზიის ქირა, სადაც 400 კვ.მ მაქვს აღებული. მიუხედავად იმისა, რომ მოლში 87კვ.მ.-ია, მაინც მოლი ჯობნის.
ჩვენც ვგრძნობთ, რომ მომხმარებელთა ნაწილმა გადაინაცვლა მოლში, მაგრამ თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ მოლში იჯარები გაცილებით დიდია ვიდრე ქუჩის მაღაზიებში, ვფიქრობ, მარჟა მაინც უთანაბრდება. მოგებიანობა თანაბრად ნაწილდება და ამიტომ ამ ეტაპზე არ ვკარგავთ არც ქუჩას. სულ სხვანაირად მუშაობენ რეგიონები, სხვა სპეციფიკით, თბილისში თუ წამყვანია მოლი, ბათუმში - პირიქით. ჩვენ ბათუმში გვაქვს ზუსტად მოლის წინ მაღაზია და არ ვნანობთ", - განაცხადა როგავამ.
ე.წ. „სთრით რითეილზე“ გაზრდილ მოთხოვნას ადასტურებენ სასურსათო მაღაზიები. რითეილ კონსულტანტი მირანდა მანჯგალაძე აცხადებს, რომ ყოველდღიურ რეჟიმში შესყიდვებისთვის საჭირო ობიექტების რაოდენობა დიდ ჰიპერმარკეტებთან შედარებით მთელ მსოფლიოში გაცილებით მზარდია, იგივე ტენდენციაა ქართულ რეალობაშიც.
კითხვაზე რა კრიტერიუმს უნდა აკმაყოფილებდეს შესაბამისი დანიშნულებისთვის ლოკაცია, მანჯგალაძე ამბობს, რომ ის უნდა იყოს ხალხმრავალ ადგილას და მეორე მხრივ, უნდა ებმოდეს უბანს.
„თუ ვსაუბრობთ 130 კვ.მ მაღაზიაზე, რომელიც უბნის ტიპის არის, ასეთ შემთხვევაში გადაწყვეტილების მიღებისას მნიშვნელოვანი ფაქტორია ფეხით მოსიარულეთა ტრაფიკი, მეტროსთან სიახლოვე, ხალხმრავლობა და უბანთან ბმა. ეს არის ე.წ. „საჩუსტე მაღაზია“ რაც ნიშნავს, რომ შენ ბევრი დრო არ უნდა დახარჯო იმაში რომ იყიდო ყოველდღიური პროდუქტები.
არის დიდი ზომის მაღაზიები, რომელიც უმეტესად მოლებშია განთავსებული და საშაბათ-კვირაო მაღაზიებს ეძახიან. აქ საშუალო ჩეკი გაცილებით მაღალია შაბათ-კვირას, ვიდრე ჩვეულებრივ დღეებში, შესაბამისად, ეს იზიდავს სულ სხვა ტიპის მომხმარებელს რომელიც სხვა საშოპინგე მისიასთან ერთად, აკეთებს სასურსათო შენაძენსაც.
რომელი უფრო განვითარდება ეს დამოკიდებულია კომპანიის სტრატეგიაზე, მაგრამ თუ გლობალურად გადავხედავთ, მომრავლდა უბნის ტიპის მაღაზიები, რადგან იჯარის ღირებულება წამყვანი ხარჯია სტრუქტურაში, შესაბამისად მისი შემცირება ეფექტიანი მენეჯმენტის მუდმივი საფიქრალია. ასე რომ მსოფლიოში ერთი მხრივ ხარჯის ოპტიმიზაციის და მეორე მხრივ, საჭიროების გამო, უფრო მეტად იზრდება უბნის მაღაზიები.
კოვიდმა გარკვეული მიმართულებით ტენდენციები დააჩქარა, გვაქვს ე.წ. ბნელი მაღაზიები (Dark store), რომელის საოპერაციო თვალსაზრისით იაფია, არ გჭირდება განათება, კაპიტალური ინვესტირება, ანუ საწყობია, რომელიც გათვლილია მხოლოდ მიტანის სერვისისთვის და იმისთვის რომ მომზადდეს კონკრეტული შეკვეთა. სისწრაფის და მოქნილობის გამო გაჩნდა ეს მაღაზიების ფორმატიც, თუმცა დრეისათვის მომხმარებელთა რაოდენობა რომელსაც შემხებლობა უნდა პროდუქტთან, გაცილებით დიდია.
მოიჯარესთან ხელშეკრულების დადება ხდება ნავაჭრზე მიბმული პროცენტით, შეიძლება მეიჯარისთვის ეს არ იყოს მიმზიდველი და გარანტირებული შემოსავლის მომტანი თვის ჭრილში, მაგრამ ამავდროულად მეიჯარე დაინტერესებულია მის ფართში შესული მეიჯარე იყოს წარმატებული, მჭიდროდ აკვირდება მაღაზიებში მიდინარე პროცესში და გამოირჩევიან რჩევებითაც როგორ გავზარდოთ ნავაჭრის მოცულობა“, - განაცხადა „უძრავი ქონების პროსპექტში“ სტუმრობისას მანჯგალაძემ.
