ეროვნული ბანკი წლის ბოლოს 1%-მდე ინფლაციას ელის, თუმცა მომავალი წლის პროგნოზს არ ცვლის. 2024 წელს ინფლაცია მიზნობრივ 3%-თან ახლოს იქნება, გაზაფხულზე რამდენიმე თვით კი, არის მოლოდინი, რომ ინფლაცია 3%-ს გადააჭარბებს და შემდეგ ისევ 3%-იან მაჩვენებელთან დაბრუნდება. მიზეზი საბაზო ეფექტია.
„ეროვნული ბანკი ყოველთვის უყურებს ინფლაციის პროგნოზს. ჩვენი ამოსავალი წერტილია ინფლაცია და აქ ყოველთვის არის რისკები. შეუძლებელია, წინასწარ, ინფლაციის ზუსტად პროგნოზირება. ამიტომ ჩვენ ვუყურებთ ამ რისკებს“, - ამბობს „საქმის კურსთან“ ეროვნული ბანკის მაკროეკონომიკისა და სტატისტიკის დეპარტამენტის უფროსმა შალვა მხატრიშვილი, რომელმაც იმ ფაქტორებზე ისაუბრა, რამაც სებ-ს მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის 50 პუნქტით, 10%-დან 9.5%-მდე შერბილების შესაძლებლობა მისცა.
„დღეს რისკები შედარებით შემცირებულია“- პასუხობს მხატრიშვილი კითხვას, რატომ შეამცირა რეფინანსირების განაკვეთი სებ-მა დეკემბერში და რატომ თქვა უარი ამ ნაბიჯზე ოქტომბრის სხდომაზე.
„წინა სხდომაზე,როდესაც ჩვენ უცვლელად დავტოვეთ რეფინანსირების განაკვეთი, ინფლაციის პროგნოზის გარშემო იყო უფრო მეტი რისკი. რაც შეიცვალა ოქტომბერთან შედარებით არის ის, რომ დღეს რისკები შედარებით შემცირებულია. რა თქმა უნდა, რისკები მუდმივად იქნება, ამის სრულად აღმოფხვრა შეუძლებელია. როდესაც ვსაუბრობდით გეოპოლიტიკურ მდგომარეობაზე (ისრაელ-ჰამასის კონფლიქტს) მას შესაძლოა, ჰქონოდა ორი კუთხით გავლენა - ერთი იყო ნავთობის ფასები. მიუხედავად იმისა, რომ ნავთობის ფასები ეგზოგენური ფაქტორია და ყოველთვის ვამბობთ, რომ ეროვნული ბანკი არ რეაგირებს ასეთ ფაქტორებზე, მაგრამ წინა ორი წლის მანძილზე ორნიშნა ინფლაციის შემდეგ, დაბალი ინფლაციის შენარჩუნება არის კრიტიკულად მნიშვნელოვანი და ამიტომ, თუნდაც ნავთობის ფასების გამო გაზრდილი ინფლაცია შესაძლოა, საყურადღებო ყოფილიყო ეროვნული ბანკისთვის, მათ შორის მონეტარული პოლიტიკის სანდოობის კუთხით. ამ მხრივ, გარკვეული ნორმალიზება შეინიშნება, ნავთობის ფასები არათუ გაიზარდა არამედ შემცირდა (1 ბარელზე $90-დან $80-ზე ქვემოთ). მეორე მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო ქვეყნის რისკიანობა. რეგიონში გაურკვევლობის ფონზე შესაძლოა მომხდარიყო საქართველოს ფასიან ქაღალდებზე საპროცენტო განაკვეთების ზრდა, თუმცა, ამ მხრივაც გაუმჯობესება გვაქვს. დაახლოებით, 1 პროცენტული პუნქტით არის შემცირებული საქართველოს სუვერენული რისკის პრემია. მათ შორის, სავარაუდოდ, ეს შეიძლება უკავშირდებოდეს საქართველოსთვის ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსის მინიჭებას. რისკის პრემიის ზრდა რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვან გავლენას იქონიებდა და
ესეც ერთ-ერთი დამხმარეა ინფლაციის რისკების შესამცირებლად. შედეგად, ერთი ნაწილი რითაც შეიძლება ეს დაპირისპირება ასახულიყო საქართველოზე არის ნავთობის ფასები და ქვეყნის რიკიანობა, ამ მხრივ ვითარება უკეთესობისკენ შეიცვალა“, - ამბობს შალვა მხატრიშვილი.
ეროვნული ბანკის მაკროეკონომიკისა და სტატისტიკის დეპარტამენტის უფროსი ამბობს, რომ კონფლიქტის გავლენა შესაძლოა, გადმოცემულიყო ფულადი გზავნილების და ვიზიტორების მკვეთრი შემცირებით და ამ მხრივაც დიდი კლება ჯერჯერობით არ შეინიშნება.
„პირველადი შიში, რომელიც შეხებოდა ქვეყნის რისკის პრემიას, რისკების ზრდას, ნავთობის ფასების მკვეთრ ზრდას გარკვეულწილად შემცირებულია“, - განმარტავს შალვა მხატრიშვილი.
მისი თქმით, დღეს საყურადღებო ფაქტორი მოთხოვნის მხრიდან შესაძლო ინფლაციური ზეწოლაა.
„ისტორია აჩვენებს, რომ როდესაც მოთხოვნა გარკვეული პერიოდის განმავლობაში აჭარბებს ქვეყნის საწარმოო პოტენციალს, ეს იწვევს საბოლოოდ ფასების ზრდას. ეს არის რისკი რასაც ვაკვირდებით. რა თქმა უნდა, ქვეყნის საწარმოო პოტენციალი არის დაუკვირვებადი ცვლადი, არავინ არ იცის ზუსტად თანხობრივად, სად არის ზღვარი, რის შემდეგაც ბიზნესი ფასების ზრდაზე გადავა. ერთ-ერთი ინდიკატორი არის პრე-პანდემიური ტენდენცია. მარტივად რომ ვთქვათ, საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტების თუ ჩვენი ან სხვა ბანკების პროგნოზით რა ნიშნულზე უნდა ყოფილიყო ეკონომიკა რეალური მშპ-ს ზრდის კუთხით, ამ ნიშნულს უკვე გავცდით. ეს შეიძლება იყოს ერთ-ერთი ინდიკატორი, რომ სწრაფად მზარდ მოთხოვნას ვერ დაეწიოს მიწოდება, რაც საბოლოოდ შეიძლება გადაითარგმნოს ინფლაციის რისკებში. თუმცა ეს რისკი რამდენად რეალიზდება დამოკიდებულია ქვეყნის საწარმოო პოტენციალზე, ინვესტიციებზე, პროდუქტიულობაზე და ა.შ“, - ამბობს მხატრიშვილი.
კითხვაზე - „რა შემთხვევაში შეიძლება, დაჩქარდეს მონეტარული პოლიტიკის შერბილება და მის ნეიტრალურ დონემდე 7%-მდე დაწევა?
მხატრიშვილი ამბობს, რომ ეს დამოკიდებულია ინფლაციის ტემპზე.
„ინფლაციის პროგნოზზე დაფუძნებით, ჩვენ ველით, რომ რეფინანსირების განაკვეთი 7% -იან დონეს დაუახლოვდება რამდენიმე წელიწადში და ეს დაახლოება იქნება ძალიან ნელი. დაჩქარდება იმ შემთხვევაში თუ გამოჩნდა, რომ ინფლაცია დარჩება მოსალოდნელზე დაბალ ნიშნულზე“, - ამბობს მხატრიშვილი.
