საქართველოსთვის იმპორტირებული საქონლის ჩამონათვალში ერთ-ერთი უმსხვილესი სასაქონლო ჯგუფი მედიკამენტებია, რომლის იმპორტიც ბოლო წლების განმავლობაში მზარდი იყო. 2025 წლის იანვარში კი დაფასოებული სამკურნალო საშუალებების იმპორტი შემცირდა.
ოფიციალური სტატისტიკის მიხედვით, ამ პერიოდში საქართველომ 48 მილიონ 135 ათასი დოლარის ღირებულების 1002 ტონა მედიკამენტები შეიძინა, რაც მოცულობაში 2024 წლის იანვრის იმპორტის ღირებულებას 20.2%-ით, მოცულობით კი 33.6%-ით ჩამორჩება.
დაფასოებული სამკურნალო საშუალებების იმპორტის შემცირება, ძირითადად მთავარი მომწოდებელი ქვეყნიდან - თურქეთიდან იმპორტის კლებით არის განპირობებული. იანვარში თურქეთიდან შემოტანილი მედიკამენტების ღირებულება $20 მილიონით $13 მილიონამდე შემცირდა და ქვეყანაში სულ 338 ტონა სამკურნალო საშუალებები შემოვიდა, მაშინ როდესაც გასული წლის ამავე პერიოდში მოცულობა 732 ტონა იყო. ბოლო 5 წლის განმავლობაში ეს კლების პირველი შემთხვევაა.
2021 წლის იანვარი - $3.1 მლნ, 23 ტონა;
2022 წლის იანვარი - $3.9 მლნ, 39 ტონა;
2023 წლის იანვარი - $5.3 მლნ, 127 ტონა;
2024 წლის იანვარი - $33 მლნ, 732 ტონა;
2025 წლის იანვარი - $13.7 მლნ, 338 ტონა;
თურქეთთან ერთად იანვარში, დაფასოებული სამკურნალო საშუალებების იმპორტი შვეიცარიიდანაც შემცირდა.
საქართველოში მედიკამენტები სხვა, მათ შორის ევროპული ქვეყნებიდანაც შემოდის, თუმცა უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ მეზობელი თურქეთიდან წამლების შეძენა საქართველოს უფრო იაფი უჯდება.
დაფასოებული სამკურნალო საშუალებების მომწოდებელი ქვეყნების TOP-10-ეული კი ასეთია:
- თურქეთი - $13.7 მლნ, 338 ტონა;
- გერმანია - $8.8 მლნ, 59 ტონა;
- უნგრეთი - $4.8 მლნ, 29 ტონა;
- ეგვიპტე - $2.8 მლნ, 74 ტონა;
- საფრანგეთი - $2.6 მლნ, 9 ტონა;
- ლიეტუვა - $1.6 მლნ, 30 ტონა;
- უკრაინა - $1.4 მლნ, 77 ტონა;
- შვეიცარია - $1.4 მლნ, 5 ტონა;
- კვიპროსი - $1.2 მლნ, 600 კგ.
- ესპანეთი - $916 ათასი, 23 ტონა;.
იმპორტის შემცირების პარალელურად, იანვარში საქართველოდან მედიკამენტების ექსპორტი გაიზარდა. მიუხედავად იმისა, რომ სამკურნალო დაფასოებული საშუალებების ექსპორტი არც ისე დიდია, საქონელი ქვეყნის უმსხვილესი საექსპორტო საქონლის რეიტინგში 2.5%-ით მეცხრე ადგილს უკავებს. ამ პერიოდში საქართველოდან მედიკამენტების ექსპორტი 39.8%-ით 9.9 მილიონ დოლარამდე, გაყიდული საქონლის მოცულობა კი 26.6%-ით 132 ტონამდეა გაზრდილი. მთლიანი ექსპორტის 87.6% ანუ 8.7 მლნ დოლარი მედიკამენტების რეექსპორტზე მოდის. 1.2 მლნ დოლარის ღირებულების კი ადგილობრივად წარმოებული სამკურნალო საშუალებების ექსპორტია.
საქართველოდან მედიკამენტების ექსპორტი ძირითადად ცენტრალური აზიის და მეზობელ ქვეყნებში ხდება. TOP-5 ქვეყნის რეიტინგი ასეთია:
- უზბეკეთი - $5.7 მლნ, 59 ტონა;
- აზერბაიჯანი - $2.9 მლნ, 53 ტონა;
- ტაჯიკეთი - $374 ათასი, 10 ტონა;
- სომხეთი - $306 ათასი, 2 ტონა;
- ყაზახეთი - $110 ათასი, 2 ტონა.
საექსპორტო ქვეყნების ჩამონათვალში ვხვდებით ასევე ყირგიზეთს, კენიას, ეგვიპტეს, ბელარუსს, თურქეთს და სხვა ქვეყნებს.
* 2022 წლის მარტიდან საქართველოში თურქეთის ფარმაცევტული მარეგულირებლის მიერ აღიარებული ფარმაცევტული პროდუქციის იმპორტი დაშვება მოხდა. ანუ ფარმაცევტული საშუალებები, რომლებიც თურქეთის ბაზარზეა აკრედიტებული, მათ შორის უშუალოდ როგორც თურქული, ისე არათურქული წარმოების, საქართველოს ბაზარზეც ავტომატურად იქნება აღიარებული. ამ გადაწყვეტილებას მთავრობაში „თურქეთის ბაზრის გახსნას“ უწოდებენ, თუმცა უნდა ითქვას, რომ თურქეთი წლების განმავლობაში საქართველოსთვის მედიკამენტების ერთ-ერთი მთავარი მომწოდებელი იყო.
აღსანიშნია, რომ მედიკამენტების აღიარების წესი მთავრობამ 2009 წელს მიიღო. სიაში ეტაპობრივად ახალი ქვეყნები ემატებოდნენ და ის ამჟამად 20-ზე მეტ ქვეყანას მოიცავს. ამ სიაში 2022 წლამდე თურქეთი არ შედიოდა თურქეთი, რადგან როგორც სპეციალისტები განმარტავენ, თურქეთი ფალსიფიცირების მაღალი რისკის შემცველ ქვეყნად მიიჩნეოდა, რის გამოც ჩამონათვალში ვერ ხვდებოდა. გადაწყვეტილების მიღების პერიოდში მთავრობის მეთაური [ირაკლი ღარიბაშვილი] ირწმუნებოდა, რომ თურქეთიდან მაღალი ხარისხის GMP-ის სტანდარტის შესაბამისი წამლები შემოვიდოდა და მოქალაქეებს ხარჯი შეუმცირდებოდათ.
მედიკამენტებზე ხელმისაწვდომობის გაზრდის მიზნით, კი საქართველოს მთავრობამ, 2023 წლის პირველი იანვრიდან წამლებზე რეფერენტულ ფასები დააწესა, რაც იმას ნიშნავს, რომ სახელმწიფო მედიკამენტების ღირებულების იმ მაქსიმალურ ზღვარს ადგენს, რომელზე ძვირადაც მედიკამენტის რეალიზაცია დაუშვებელია.
