უძრავი ქონების კომპანია RE/MAX Capital-მა ქვეყანაში დაფუძნებიდან დაწყებიდან 10 წლის განმავლობაში 180 მლნ ლარამდე ღირებულების უძრავი ქონება გაყიდა. კომპანიის 10-წლიანი ოპერირების შედეგებსა და ამ პერიოდის განმავლობაში უძრავი ქონების ბაზრის განვითარების ტენდენციებზე, ასევე დღეს ბაზარზე არსებულ მთავარ გამოწვევაზე BMG tv-ის გადაცემა „წერტილში“ კომპანია RE/MAX Capital-ს დამფუძნებელმა მარიამ ასათიანმა ისაუბრა.
ის აღნიშნავს, რომ საერთაშორისო კომპანია საქართველოში 2014 წელს ფრენჩაიზით გაიხსნა და ადგილობრივ ბაზარზე საერთაშორისო მიდგომები და სტანდარტები შემოიტანა, რამაც ბაზრის განვითარებაში მნიშვნელოვანი წილი შეიტანა.
- როგორი იყო საქართველოს უძრავი ქონების ბაზარი 10 წლის წინ და რა შეიცვალა ამ პერიოდის განმავლობაში?
ძალიან ბევრი რამ შეიცვალა. ჩემთვის ემოციურია, როდესაც კომპანიის განვლილ გზას ვუყურებ და ვხედავ როგორც შეიცვალა უძრავი ქონების ბაზარი. ვფიქრობ, ბაზრის განვითარებაში გარკვეული წვლილი „რემაქს კაპიტალის“ შემოსვლასაც გქონდა, რადგან ამხელა ბრენდის შემოსვლა იმ პერიოდისთვის იყო სიახლე, რადგან ჩვენი ბროკერები საერთაშორისო ლიცენზიის მფლობელები იყვნენ, სერტიფიცირებულები იყვნენ და ჰქონდათ ხელმისაწვდომობა საერთაშორისო ტრენინგებთან. ჩვენი ბაზა საერთაშორისო ბაზასთან ინტეგრირდა და Re/max-ი ძალიან მძლავრი კომპანიაა და მსოფლიო ბაზარზე პირველობას ინარჩუნებს. 110 ბაზარზე 140 000 ბროკერით ოპერირებს და 9 000-მდე ოფისი აქვს. აქედან გამომდინარე ჩვენთვისაც პატივია რომ კომპანიის ფრენჩაიზს წარმოვადგენთ. ბევრი მიმართულებით გვქონდა წინსვლა. ხშირად საერთაშორისო პრიზი აგვიღია, არამხოლოდ ჩვენს კომპანიას, არამედ ბროკერებსაც, რადგან ინდივიდუალურად თავისი საქმიანობის შედეგების მიხედვით. ჩვენმა კომპანიამ Re/max-ის სხვა კომპანიებს შორის ჩვენი ბაზრის ცნობადობაც გაზარდა. 2017-2018 წლებში ჩვენ კომერციული გაყიდვების მხრივ მეორე ადგილი ავიღეთ, რაც ძალიან კარგი შედეგი იყო და რამაც ჩვენი ბაზრის მიმართ უცხოელი ბროკერების მხრიდან ინტერესი გაზარდა.
თავიდან ჩვენი კომპანია უფრო საცხოვრებელ და გასაქირავებელ ქონებაზე პოზიციონირდებოდა, მაგრამ ბოლო პერიოდში უძრავი ქონების პორტფელის დიდი წილი კომერციულ ქონებასა და გაყიდვაზე მოდის.
ზოგადად ბაზარს რაც შეეხება, 2014 წელს რამდენიმე თანამოაზრე კომპანიასთან ერთად უძრავი ქონების ასოციაცია დავაფუძნეთ, რომელმაც ვფიქრობ, ბაზრის განვითარებაში ძალიან დიდი წვლილი შეიტანა და ზოგადად უძრავი ქონების ბროკერის პროფესიის პოზიციონირებაში.
- რა პროგრესია ამ მიმართულებით ბაზარზე?
წლებია იურიდიული კომიტეტი ბროკერების ლიცენზირების საკითხზე მუშაობს... საქართველოში საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ უძრავი ქონების სექტორი ძალიან ახალია. 30-იან ისტორია ითვლის, საიდანაც ბოლო 10 წელი სწრაფი განვითარების პერიოდი იყო, მანამდე უფრო ქაოსურად ვითარდებოდა. მაგალითად არ იყო ქმედითი ასოციაცია, რომელიც დაარეგულირებდა ბროკერებს ეთიკის კოდექსით, ლიცენზირება დღესაც არ გვაქვს, მაგრამ მაშინ არ იყო ეთიკის კოდექსი, არ იყო პროფესიული სტანდარტი... ჯუნგლების პრინციპით ხდებოდა თანამშრომლობა, ახლა ასე არ არის. 2018 წელს ასოციაცია ამერიკის რეალტორთა ასოციაციის წევრი გახდა და 70 ქვეყნის დიდ ოჯახს შეუერთდა. ქართველმა ბროკერებმა პირველად მიიღეს შესაძლებლობა დარქმეოდათ რეალტორი, რადგან ეს ნიშნავს ამერიკის უძრავი ქონების რეალტორთა ასოციაციის წევრობას და არა უბრალოდ იმას რომ ამ პროფესიაში ხარ ჩართული, რაც გარკვეულ სტატუსს გაძლევს და გაკისრებს პასუხისმგებლობას იგივე ეთიკის და ღირებულებების პროფესიონალი იყო და ასეთი მომსახურება გასწიო. გარდა ამისა უძრავი ქონების ასოციაციის ეგიდით მეორედ ტარდება სერტიფიცირებული კურსები, რაზეც ძალიან დიდი მოთხოვნაა. 2014 წელს როდესაც ვიწყებდით ეს იყო სტატუსდაკარგული პროფესია, დღეს ახალგაზრდები მოდიან და გვეკითხებიან, როდის შეიძლება მომდევნო სასერტიფიკაციო კურსი.
- რა ითვლება სუსტ წერტილად?
ბროკერების ლიცენზირება, რადგან ამის გარეშე შიდა რეგულირების საგანია.
- კერძო სექტორის მხრიდან უცნაურად ჟღერს, ხოლმე როდესაც რეგულირებას ითხოვს. რას მოიტანს ეს რეგულირება სექტორისთვის?
თუ სწორად გაკეთდა, ეს მოიტანს ხარისხის ამაღლებას, ასოციაციამ შეიძლება ეს შიდა რეგულირებით დაარეგულიროს და ის წესები განსაზღვროს რომლითაც მისი წევრები ერთმანეთს ეთანამშრომლებიან, მაგრამ რა ქნან იმ კომპანიებმა, რომლებიც ასოციაციის წევრები არ არიან. დღეს ასოციაციას 100-მდე კომპანია და 500-მდე ინდივიდუალური წევრი ჰყავს, თუმცა მის ფარგლებს გარეთ უამრავი ინდივიდი მუშაობს, რომელსაც ლიცენზირება სჭირდება.
- შეიძლება ლიცენზირების გადაწყვეტილება პოპულარული არ იყოს, რადგან მის გარეშე ძალიან ბევრი ადამიანი მუშაობს...
ვერ ვიტყვი, რომ ეს ადამიანები საქმის გარეთ დარჩებიან, ლიცენზირება გაზრდის შესაძლებლობას რომ მეტი გაყიდონ, მეტი ისწავლონ და მეტის გაკეთების შესაძლებლობა ჰქონდეთ. წარმოიდგინეთ რა მდგომარეობაში ვარდება ინვესტორი, რომელიც შეიძლება შემთხვევითი ადამიანის ხელში აღმოჩნდეს - ქვეყნის საინვესტიციო პოტენციალს ეცნობა და ამასთან ერთად ვყიდით საქართველოს ტურიზმს, სახელს, ისტორიას, სტაბილურობას, მომავლის პერსპექტივას უჩენ და ამას აკეთებს ადამიანი, რომელსაც შესაძლოა ამის განათლება და უნარები არ ჰქონდეს. ჩვენ არ ვემხრობით იმას, რომ ისინი პროფესიის მიღმა დარჩნენ, პირიქით - გვინდა ამ პროფესიაში განვითარდნენ.
- Re/Max Capital-ი 10 წლის გახდა. ბიზნესმედიას კი რიცხვები უყვარს. როგორ გამოიყურება ეს ყველაფერი რიცხვებში - კომპანიის გაყიდული უძრავი ქონება და ა.შ.
კლიენტების რაოდენობას სამწუხაროდ ვერ გეტყვით, რადგან დღეს საქართველოში თუ ვინმეს შესაძლებლობა აქვს ან ყიდის ან აქირავებს უძრავ ქონებას. ეს არის ბიზნესი, რომელშიც ინვესტირებას საბანკო სექტორის დახმარებით ახერხებენ. მოსახლეობისთვის უძრავი ქონება მთავარი საინვესტიციო შესაძლებლობაა.
რაც შეეხება კომპანიას და 10 წლის შედეგებს - დაახლოებით 150 000 კვ.მ-ის უძრავი ქონება გვაქვს გაყიდული, აქედან დაახლოებით 80 000 კვ.მ. მიწაა. ძირითადად სამშენებლო და საკარმიდამო დანიშნულების. 75 000 კვ.მ-ის ფართი გაქირავებული გვაქვს, საიდანაც ძირითადად საოფისე და კომერციული ფართებია და 20 000 კვ.მ-ის ფართის საცხოვრებელი ბინებია. ჩვენ პრემიალური კატეგორიის უძრავი ქონების გაქირავებით ვართ დაკავებული და ჩვენი პარტნიორები საელჩოები არიან, თუმცა ეს წილი საოფისე სეგმენტთთან შედარებით უფრო ნაკლებია. უძრავი ქონების ღირებულება, რომელიც 10 წლის განმავლობაში გავყიდეთ 180 ათასი ლარამდე ღირებულების არის.
