ყაზახურ-ქართული ეკონომიკური გაერთიანება შავ ზღვაზე მარცვლეულის ტერმინალის პროექტის დღის წესრიგში დაბრუნებას გეგმავს. როგორც გაერთიანების გამგეობის თავმჯდომარემ გიორგი ჯახუტაშვილმა „საქმის კურსთან“ განაცხადა, ყაზახეთი დაინტერესებულია შავი ზღვის გავლით მარცვლეულის ექსპორტით, თუმცა დღეს არც ყაზახურ და არც ქართულ პორტებს არ აქვთ შესაბამისი ტექნიკური მხარდაჭერა, რომ დიდ მოცულობით ხორბლის ტრანზიტის უზრუნველყოფა შეძლონ.
გიორგი ჯახუტაშვილის თქმით, მარცვლეულის ტერმინალის მშენებლობის ინიციატივა ჯერ კიდევ 2008 წელს არსებობდა, თუმცა შემდეგ ჯერ რუსეთ-საქართველოს ომის და შემდეგ ფინანსური კრიზისის ფონზე პროექტი დღის წესრიგიდან მოიხსნა. ახლა კი, მარცვლეულის ექსპორტის სუბსიდირებას ყაზახური მხარე აქტიურად განიხილავს. თუ ეს პროექტი დამტკიცდა, პირველ ეტაპზე ყაზახური მარცვლეულის მიღებას საქართველო შიდა მოხმარებისთვის შეძლებს, შემდეგ კი, შესაძლოა, ტრანზიტი განხორციელდეს.
„ყაზახეთის პარლამენტში შევიდა ინიციატივა, რომ ხორბლის ექსპორტის სუბსიდია მოხდეს. ეს ქმნის შესაძლებლობას საქართველოში ყაზახური ხორბალი შემოვიდეს. დღეს მსხვილი მასშტაბით ხორბლის გატარებისთვის საქართველო და არც ყაზახეთის პორტებია მზად არ არიან, იმისთვის, რომ შავი ზღვის გავლით მოხდეს ხორბლით ვაჭრობა. თუმცა ჩვენ ვცდილობთ, დავაბრუნოთ პროექტი - აშენდეს მარცვლეულის ტერმინალი ფოთში. ეს ტერმინალი მათ სჭირდებათ და ჩვენც გვჭირდება ყაზახეთი, როგორც ხორბლის ალტერნატიული მომწოდებელი. ღირს, რომ ამ პროექტებზე ვიშრომოთ და შედეგი დავდოთ“, - ამბობს გიორგი ჯახუტაშვილი.
აღსანიშნავია, რომ ყაზახეთის სოფლის მეურნეობის სამინისტრომ განსახილველად წარადგინა ხორბლის ექსპორტის ღირებულების შემცირების მიზნით სუბსიდირების პროექტი. საუბარია ამ მიზნებისთვის რესპუბლიკური ბიუჯეტიდან 40 მილიარდი ტენგეს გამოყოფაზე, რაც შესაძლებლობას იძლევა 2 მილიონი ტონა მარცვლეულის ექსპორტი დასუბსიდირდეს. გეგმის მიხედვით, ექსპორტის მიმართულებიდან გამომდინარე, ტრანსპორტირების ხარჯების სუბსიდირება ტონაზე 20 ათასი ან 30 ათასი ტენგე [$40 - $60] იქნება.
მოსალოდნელია სუბსიდიების გადახდა მარცვლეულის ტრანსპორტირებისას შემდეგი მიმართულებით:
- ტრანზიტი რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიით აზოვის, შავი და ბალტიის ზღვების პორტების მიმართულებით - 20 ათასი ტენგე ტონაზე;
- ტრანზიტი რუსეთის ფედერაციის, ლატვიის, ლიეტუვის და ესტონეთის ტერიტორიით ბალტიის ზღვის პორტების მიმართულებით - 30 ათასი ტენგე ტონაზე;
- ტრანზიტი რუსეთის ფედერაციის ტერიტორიაზე დანიშნულებით ლატვია , ლიეტუვა და ესტონეთი - 20 ათასი ტენგე ტონაზე;
- ტრანზიტი აზერბაიჯანისა და საქართველოს ტერიტორიაზე შავი ზღვის პორტების მიმართულებით - ტონაზე 30 ათასი ტენგე;
- ტრანზიტი თურქმენეთის ტერიტორიის გავლით ავღანეთში - 20 ათასი ტენგე ტონაზე;
- ტრანზიტში თურქმენეთის გავლით დანიშნულებით ირანში - 20 ათასი ტენგე ტონაზე;
- ტრანზიტი ჩინეთის ტერიტორიით სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნების მიმართულებით - 30 ათასი ტენგე ტონაზე;
- აზერბაიჯანში, საქართველოს და სომხეთში - ტონაზე 20 ათასი ტენგე.
ყაზახური მედია წერს, რომ დისკუსიები 16 თებერვლამდე გაგრძელდება და დამტკიცების შემთხვევაში იმოქმედებს 2025 1 სექტემბრის ჩათვლით, ანუ შემდეგი მოსავლის მასობრივ აღებამდე. ამ გზით, ყაზახეთი მოსავლის დასაბინავებლად ინფრასტურქტურის გამოთავისუფლებას შეძლებს.
