ვირტუალური ზონის პირი - ასე ჰქვია იმ სტატუსს, რომლის მოპოვებითაც საქართველოში მოღვაწე საინფორმაციო და ტექნოლოგიური სერვისის მიმწოდებელ კომპანიებს დღგ-ისა და მოგების გადასახადების 0%-მდე შემცირება შეუძლიათ. ეს საგადასახადო შეღავათები 2010 წლის დეკემბერში - “საინფორმაციო ტექნოლოგიური ზონების” შესახებ მიღებული კანონით და საგადასახადო კოდექსით არის განსაზღვრული. კანონის მიხედვით, ნულოვანი საგადასახადო მოსაკრებელი საქართველოში IT სერვისების განვითარების ხელშესაწყობად არის მიღებული.
ვირტუალური ზონის პირის სტატუსს კომპანიებს ფინანსთა სამინისტრო ანიჭებს. კანონის მეექვსე მუხლის მიხედვით - “ვირტუალურ ზონაში საქმიანობას მიეკუთვნება იურიდიული პირის მიერ განხორციელებული ეკონომიკური საქმიანობა, რომელიც საქართველოს ტერიტორიაზე მიმართული იქნება საინფორმაციო ტექნოლოგიების შექმნასთან.”
გასული 10 წლის განმავლობაში საქართველოში ამ სტატუსით 1,000-ზე მეტი იურიდიული პირი დარეგისტრირდა. საგადასახადო პრაქტიკის მიხედვით, კომპანიებს არ მოეთხოვებოდათ უშუალოდ საქართველოში დასაქმებულთა ყოლა და უშუალოდ საქართველოს ტერიტორიიდან მომსახურების გაწევა. თუმცა, რამდენიმე კვირაა რაც შემოსავლების სამსახურმა საკუთარი პრაქტიკა რადიკალურად შეცვალა და კომპანიებისგან წინა წლებში მიღებულ შემოსავლებზე გადასახადების გადახდას ითხოვს.
საგადასახადო პრაქტიკის მოულოდნელ ცვლილებას და კომპანიებისთვის წინა თარიღით გადასახადების დაკისრებას არასწორად მიიჩნევს აუდიტორული ფირმა “კრესტონ პაპიაშვილის” მმართველი პარტნიორი დავით პაპიაშვილი. პაპიაშვილის განცხადებით, საგადასახადო კოდექსში არაა ნათქვამი, რომ ვირტუალური ზონის პირმა მომსახურება უშუალოდ საქართველოდან უნდა გასწიოს, ხოლო თავად “საინფორმაციო ტექნოლოგიური ზონების” კანონში ნათქვამია, რომ დაბეგვრის მიზნებისთვის სახელწიფომ სწორედ კოდექსით უნდა იხელმძღვანელოს, რომელშიც არ არის ჩანაწერი იმის თაობაზე, რომ მომსახურება უშუალოდ საქართველოს ტერიტორიიდან უნდა იყოს გაწეული.
ამასთანავე, დავით პაპიაშვილი აღნიშნავს, რომ “საინფორმაციო ტექნოლოგიური ზონების” შესახებ კანონმდებლობა ხარვეზიანია - ის არ განმარტავს თუ რას ნიშნავს მომსახურების უშუალოდ საქართველოს ტერიტორიიდან გაწევა და რა პერსონალი უნდა ჰყავდეთ კომპანიებს საქართველოში იმისთვის, რათა დადგენილი შეღავათებით ისარგებლონ. აქედან გამომდინარე, აუდიტორი სახელმწიფოს არსებული ხარვეზების გამოსწორებისკენ მოუწოდებს.
დავით პაპიაშვილი ვირტუალური ზონის პირებთან დაკავშირებით:
“სამწუხარო რეალობაა რომ ამ პრობლემის არსებობა არავის არ გახსენებია აქამდე შემოსავლების სამსახურში. შემოსავლების სამსახურის ე.წ. მიდგომები ერთგვარი გზამკვლევია და ხშირად როდესაც არანაირი ნორმატიული აქტი არ არსებობს, ის ერთადერთი ორიენტირია გადასახადის გადამხდელებისთვის. სამწუხაროა, რომ ეს ყველაფერი ახლა ირკვევა და გადამხდელებს უკანა თარიღით სთხოვენ გადასახადებს.
რაც შეეხება სიტყვა „საქართველოში“-ს, ის ნახსენებია არა საგადასახადო კოდექსში, არამედ სხვა ცალკე კანონში, რაც არ ნიშნავს იმას რომ აღნიშნული ჩანაწერის გამო ასეთი კომპანიები აუცილებლად უნდა დაიბეგრონ. მოქმედი კანონმდებლობით ტერმინთან განმარტებისას უპირატესობა ენიჭება საგადასახადო კოდექსის განმარტებებს და არა სხვა კანოში არსებულ განმარტებებს (საგადასახადო კოდექსის მე-4 მუხლის 6-ე ნაწილი).
გარდა ამისა, ამ კანონში (საინფორმაციო ტექნოლოგიური ზონების შესახებ) პირდაპირ წერია, რომ დაბეგვრის მიზნებისთვის საგადასახადო კოდექსი გამოიყენება და არა ეს კანონი. აქედან გამომდინარე ასეთი არგუმენტაცია არ არის ცალსახა და ერთმნიშვნელოვანი. გარდა ამისა არის სხვა ხარვეზებიც. კომპანიებს შეუძლიათ ადგნენ და დასვან საქართველოში 2 ადამიანი და დანარჩენს გაიტანენ აუთსორსზე, ამ შემთხვევაში ჩაითვლება რომ სრულად ვისარგებლებთ შეღავათით? რამდენი პროცენტით უნდა შესრულდეს სამუშაო საქართველოში რომ ამ კომპანიას ეს ყველაფერი საქართველოში საქმიანობათ ჩაეთვალოს? არის რაიმე პროცენტული ზღვარი დადგენილი?
ზუსტად ასეთივე მიდგომების გამოყენების მცდელობაა სხვა ასევე არაერთმნიშვნელოვან საკითხთან, მათ შორის თიზ-ის საწარმოების დაბეგვრასთან დაკავშირებით. იგივე შეგვიძლია ვთქვათ საგადასახადო კოდექსში კანონმდებლის მიერ დაშვებულ შეცდომებზე, რომლის მიხედვითაც ლეგალურად შეიძლება საშემოსავლო და მოგების გადასახადისგან თავის არიდება. მომავალში ასეთი ხარვეზიანი ნორმები რაც კანონმდებელს გამორჩა და შეეშალა ასევე გახდება ისევ და ისევ გადამხდელთა დაჯარიმების საფუძველი, რაც არასწორია.
აქედან გამომდინარე თვითონ კანონია ხარვეზიანი და აღნიშნული კანონის პირობებში გადასახადის გადამხდელებისთვის უკანა თარიღით გადასახადების მოთხოვნა არ მიმაჩნია სწორად. ასეთ რთულ ვითარებაში ყველაზე გონივრული იქნება შემოსავლების სამსახურმა საკუთარ თავზე აიღოს პასუხისმგებლობა და გამოასწოროს ხარვეზიანი კანონი და მხოლოდ აღნიშნული პერიოდებიდან მოხდინოს გადასახადის გადამხდელთა დაბეგვრა,”- აღნიშნავს დავით პაპიაშვილი.
