„თეთრი კვადრატის“ მმართველმა პარტნიორმა BMGTV-ის გადაცემა „წერტილში“ უძრავი ქონების საინვესტიციო ფონდების/ტრასტების (REIT) შექმნის საჭიროებაზე ისაუბრა.
„დაფინანსებაზე წვდომა საკმაოდ სერიოზული პრობლემაა ისეთი ქვეყნებისთვის, როგორიც საქართველოა, სადაც დაფინანსების ძირითადი ინსტრუმენტი უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილი საბანკო კრედიტია და, რეალურად, სხვა ინსტრუმენტები, გარდა გამონაკლისი შემთხვევებისა, როდესაც კომპანიები უშვებენ ობლიგაციებს, უძრავი ქონების ბაზარზე, არ არის“, - თქვა მან.
ირაკლი ბურდილაძეს მიაჩნია, რომ უძრავი ქონების საინვესტიციო ტრასტები პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოზიდვისთვის მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტია და ასევე, ხელს შეუწყობს, ფაქტობრივად, „მკვდარი საფონდო ბირჟის გაცოცხლებას“.
„თეთრი კვადრატის“ მმართველი პარტნიორის ინფორმაციითვე, REIT-ების შესაქმნელად საჭიროა, საკანონმდებლო ცვლილებების განხორციელება და საერთაშორისო ინსტიტუტების ჩართულობით, სამთავრობო გუნდთან მუშაობა უკვე მიმდინარეობს.
- რა არის უძრავი ქონების საინვესტიციო ტრასტი? (REIT)
- რეალურად, უძრავი ქონების საინვესტიციო ტრასტი არის უძრავი ქონების ფონდი, რომელიც ფლობს უძრავ ქონებას და ეს უძრავი ქონება მიქირავებული აქვს სხვადასხვა ბიზნესისთვის. დღეს საქართველოში არის ბევრი ისეთი ბიზნესი/კომპანია, რომელსაც ძალიან დიდი თანხა აქვს უძრავ ქონებაში დაბანდებული, მაგრამ უძრავი ქონება მათ ძირითად საქმიანობას არ წარმოადგენს. მაგალითად ავიღოთ ბანკები, სუპერმარკეტები, სკოლები, საავადმყოფოები და ა.შ. საქართველოში რომ იყოს უძრავი ქონების ფონდები, რომლებიც მათგან გამოისყიდიან ქონებას და შემდეგ უკან მიაქირავებენ მისაღები იჯარით, ამ ბიზნესებს გაუჩნდებათ დამატებითი კაპიტალი, რომ გაზარდონ ძირითადი საქმიანობა. მაგალითად, ბანკებს გაუჩნდებათ დამატებით სახსრები, რომ დააკრედიტონ ეკონომიკა და ამით ხელი შეუწყონ უფრო მეტ ეკონომიკურ ზრდას... ამდენად, უძრავი ქონების საინვესტიციო ტრასტები არის კარგი ინსტრუმენტი იმისთვის, რომ მოიზიდო უცხოური ინვესტიციები საქართველოში და განავითარო როგორც უძრავი ქონების სექტორი, რომელიც საკმაოდ დიდია - მშპ-ში მშენებლობის და უძრავი ქონების წილი 18%-ია და ამ სფეროებში უცხოური ინვესტიციების მოზიდვას ეკონომიკის შემდგომი ზრდისთვის საკმაოდ კარგი ეფექტი ექნება.
- რა არის საჭირო საქართველოში REIT-ების შესაქმნელად?
- ამას სჭირდება მუშაობა. საგადასახადო კუთხით, საკანონმდებლო ბაზა არის შესაცვლელი. REIT-ის ინვესტორი ანუ ის პირი/ორგანიზაცია რომელიც ფულს დებს REIT-ში, მოგების გადასახადით იბეგრება საკუთარ იურისდიქციაში. საინვესტიციო ტრასტები საკმაოდ პოპულარული ინსტრუმენტია მსოფლიო მასშტაბით. მაგალითად, აშშ-ში 4,5 ტრილიონი დოლარი არის REIT-ები მფლობელობაში, აქტივების სახით. REIT-ი არ იბეგრება მოგების გადასახადით, როდესაც ის მოგებას ანაწილებს დივიდენდად. იბეგრება უშუალოდ ინვესტორი. მაგალითად, თუ REIT-ის ინვესტორი არის საქართველოს მოქალაქე, ის დაიბეგრება ქართული კანონმდებლობით, ხოლო თუ არარეზიდენტია, მაშინ თავისი ქვეყნის იურისდიქციაში რა გადასახადებიც არის, იმ გადასახადებით დაიბეგრება. ამდენად, ასეთი ტიპის საგადასახადო ცვლილებები თუ იქნა შემოღებული, ეს ძალიან მნიშვნელოვან ინსტრუმენტს გააჩენს უძრავის ქონების ბაზარზე. სხვათაშორის REIT-ები ივაჭრება საფონდო ბირჟაზე და ჩვენი საფონდო ბირჟა, რომელიც, ფაქტობრივად, მკვდარია, გამოცოცხლდება.
- უძრავის ქონების ბაზრის მოთამაშეებს ხომ არ გქონიათ ამ საკითხზე კომუნიკაცია მთავრობის ეკონომიკურ ბლოკთან?
- ვმუშაობთ სამთავრობო გუნდთან, ჩართულნი არიან საერთაშორისო ინსტიტიტებიც და იმედი მაქვს, ამ მიმართულებით, სერიოზული პროგრესი გვექნება, რადგან უძრავი ქონების საინვესტიციო ტრასტები პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოსაზიდად ძალიან მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტია.
უფრო ვრცლად REIT-ების შესახებ ინფორმაციას შეგიძლიათ გაეცნოთ USAID-ის ეკონომიკური მმართველობის პროგრამის ფარგლებში მომზადებულ დოკუმენტში - „უძრავი ქონების საინვესტიციო ტრასტების საგადასახადო დაბეგვრის მოდელების შემუშავება“, სადაც მიმოხილულია უძრავი ქონების საინვესტიციო ტრასტების გლობალური ბაზარი, საინვესტიციო ტრასტების რეგულირება ქვეყნების მიხედვით და ასევე, მოცემულია რეკომენდაციები საქართველოს მთავრობისთვის.
