CRS-ის დანერგვა საქართველოში
საქართველომ მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადადგა გლობალური ფინანსური გამჭვირვალობისკენ ანგარიშგების საერთო სტანდარტის (CRS) შეთანხმებაში გაწევრიანებით. ეს ნაბიჯი მიუთითებს ქვეყნის ვალდებულებაზე გადასახადებისგან თავის არიდებასთან ბრძოლისა და ფინანსური ინფორმაციის გაცვლის სფეროში საერთაშორისო თანამშრომლობის ხელშეწყობისთვის. ამ სტატიაში განვიხილავთ რა არის CRS, განვიხილავთ საქართველოს საგადასახადო კოდექსში შეტანილ ცვლილებებს, როგორ აისახება ის ბანკებსა და ფინანსურ ინსტიტუტებზე საქართველოში და შემოსავლების სამსახურის როლს CRS ჩარჩოს დანერგვასა და ზედამხედველობაში.
რა არის CRS?
ანგარიშგების საერთო სტანდარტი (CRS) არის საერთაშორისო ჩარჩო შეთანეხმება, რომელიც შემუშავებულია ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის (OECD) მიერ, რათა ხელი შეუწყოს ფინანსური ანგარიშის ინფორმაციის ავტომატურ გაცვლას ქვეყნებს შორის. CRS-ის უპირველესი მიზანია გადასახადებისგან თავის არიდების თავიდან აცილებ. აღნიშნულის მიღწევა კი ხდება საგადასახადო ორგანოების მიერ ამომწურავი და ზუსტი ინფორმაციის გაცვლით, რომელიც მიღებული აქვთ თავიანთ ქვეყანაში არსებული ფინანსური ინსტიტუტებისგან არარეზიდენტებზე.
CRS-ის მონაწილე ქვეყნები 2023 წლისთვის: ალბანეთი, ანდორა, ანგილა, ანტიგუა და ბარბუდა, არგენტინა, სომხეთი, არუბა, ავსტრალია, ავსტრია, აზერბაიჯანი, ბაჰამის კუნძულები, ბაჰრეინი, ბარბადოსი, ბელგია, ბელიზა, ბერმუდა, ბრაზილია, კუნძულები ბრიტანეთი, ბრაზილია, ბრიტანეთი კაიმანის კუნძულები, ჩილე, ჩინეთი (სახალხო რესპუბლიკა), კოლუმბია, კუკის კუნძულები, კოსტა რიკა, ხორვატია, კურასაო, კვიპროსი, ჩეხეთი, დანია, დომინიკა, ეკვადორი, ესტონეთი, ფარერის კუნძულები, ფინეთი, საფრანგეთი, საქართველო, გერმანია, განა, გიბრალტარი, საბერძნეთი, გრენლანდია, გრენადა, გერნსი, ჰონგ კონგი (ჩინეთი), უნგრეთი, ისლანდია, ინდოეთი, ინდონეზია, ირლანდია, კუნძული, ისრაელი, იტალია, იამაიკა, იაპონია, ჯერსი, ჯორდანი, ყაზახეთი, კენია, კორეა, ქუვეითი, ლატვია, ლაბანური , ლიხტენშტეინი, ლიტვა, ლუქსემბურგი, მაკაო (ჩინეთი), მალაიზია, მალდივები, მალტა, მარშალის კუნძულები, მავრიკია, მექსიკა, მოლდოვა, მონაკო, მონღოლეთი, მონტენეგრო, მონცერატი , ჩრდილოეთ ზერატი, ჩრდილოეთაუ, აუ ნიუე, ნორვეგია, ომანი, პაკისტანი, პანამა, პერუ, პოლონეთი, პორტუგალია, ყატარი, რუმინეთი, რუსეთის ფედერაცია, რუანდა, სენტ კიტსი და ნევისი, სენტ-ლუსია, სენტ ვინსენტი და გრენადინები, სამოა, სან-მარინო, სან-მარინო, სან-მარინო, სლოვაკეთის რესპუბლიკა, სლოვენია, სამხრეთ აფრიკა, ესპანეთი, შვედეთი, შვეიცარია, ტაილანდი, ტრინიდადი და ტობაგო, ტუნისი, თურქეთი, უგანდა, უკრაინა, არაბული გაერთიანებული საამიროები, გაერთიანებული სამეფო.
როგორ მუშაობს CRS?
CRS სტანდარტულად მუშაობს შემდეგნაირად:
- ფინანსური ინსტიტუტი (მაგ. ბანკი, საინვესტიციო ფონდი) აგროვებს ინფორმაციას მისი კლიენტების საგადასახადო რეზიდენტობის შესახებ და თითოეულ კლიენტს აქვს სტატუსი ვერიფიცირებული ან არა-ვერიფიცირებული. ვერიფიცირებულები არიან ისინი, ვისაც აქვს საგადასახადო რეზიდენტობა CRS სხვა ქვეყანაში.
- ფინანსურმა ინსტიტუტმა უნდა გაუზიაროს ვერიფიცირებული კლიენტების პირადი ინფორმაცია (როგორიცაა სრული სახელი, დაბადების თარიღი, საგადასახადო რეზიდენტობა, საგადასახადო საიდენტიფიკაციო ნომერი (TIN), საბანკო ანგარიშის ნომერი/ბალანსი და ან კლიენტის ბანკთან დაკავშირებული სხვა ინფორმაცია, სხვა შესაბამისი ინფორმაცია) შემოსავლების სამსახურს;
- შემოსავლების სამსახური შემდეგ უზიარებს ამ შეგროვებულ ინფორმაციას კლიენტის საგადასახადო რეზიდენტობის შესაბამის იურისდიქციის უფლებამოსილ ორგანოებს.
ცვლილებები საქართველოს საგადასახადო კოდექსში
საქართველოს საგადასახადო კოდექსში შევიდა ცვლილება და დაემატა 702-ე და 2792-ე მუხლები.
702-ე მუხლის თანახმად, ფინანსურმა ინსტიტუტებმა, როგორიცაა ბანკები, უნდა შეაგროვონ და მიაწოდონ ინფორმაცია შემოსავლების სამსახურს მომხმარებელთა საგადასახადო რეზიდენტობის შესახებ. შემოსავლების სამსახური იქნება პასუხისმგებელი ცენტრალური ორგანო CRS-ის განხორციელებაზე. ის ითანამშრომლებს ფინანსურ ინსტიტუტებთან, რათა უზრუნველყოს ანგარიშგების საერთო სტანდარტის ვალდებულებების შესრულება და ხელი შეუწყოს ინფორმაციის გაცვლას სხვა იურისდიქციების კომპეტენტურ უწყებებთან.
შემოსავლების სამსახური მნიშვნელოვან როლს შეასრულებს გაიდლაინების შემუშავებაში, ფინანსური ინსტიტუტებისთვის მხარდაჭერისა და ტრენინგების უზრუნველყოფაში და ინფორმაციის უსაფრთხო გადაცემასა თუ მიღებაში უცხოური საგადასახადო ორგანოებისგან.
თუ მომხმარებელი არის საქართველოს გარდა სხვა ქვეყნის საგადასახადო რეზიდენტი, მისი ინფორმაცია გაეგზავნება შემოსავლების სამსახურს.
თუმცა, თუ მომხმარებელი არის მხოლოდ საქართველოს საგადასახადო რეზიდენტი, მისი ინფორმაცია აღარ გაეგზავნება შემოსავლების სამსახურს. ფინანსურმა ინსტიტუტებმა უნდა დაადგინონ ყველა მომხმარებლის საგადასახადო რეზიდენტობის სტატუსი CRS-ის მიხედვით, განურჩევლად მათი ეროვნებისა.
ასევე, CRS-ის ფარგლებში, საქართველოს შემოსავლების სამსახური მიიღებს უცხო ქვეყნებიდან შესაბამის საბანკო ინფორმაციას მისი საგადასახადო რეზიდენტების შესახებ.
აღნიშნული ცვლილებები კანონში შევიდა 2023 წლის 01 იანვრიდან. ფინანსურ ინსტიტუტებს წარმოეშობათ ვალდებულება უზრუნველყონ ინფორმაციის მიწოდება შემოსავლების სამსახურისათვის, 2024 წლის პირველი იანვრიდან, ყოველწლიურად, არაუგვიანეს 30 ივნისისა, რადგან საჭიროა მთელი საანგარიშო წლის ინფორმაციის შეგროვება.
ინფორმაცია დეკლარაციაში (საგადასახადო რეზიდენტობის ქვეყანა, საგადასახადო საიდენტიფიკაციო ნომერი (TIN) და ა.შ.) გაეგზავნება შემოსავლების სამსახურს, ასევე შემოსავლების სამსახური უფლებამოსილია მოსთხოვოს ანგარიშვალდებულ ფინანსურ ინსტიტუტს დამატებითი ინფორმაციის წარდგენა, როგორიცაა ინფორმაცია ანგარიშებსა და პროდუქტებზე. საგადასახადო ორგანო უფლებამოსილია მიღებული ინფორმაციის გადამოწმების მიზნით მოსთხოვოს ანგარიშვალდებულ ფინანსურ დაწესებულებას დამატებითი ინფორმაციის წარდგენა, რისთვისაც საგადასახადო ორგანომ მას უნდა დაუნიშნოს გონივრული ვადა არანაკლებ 15 კალენდარული დღისა.
ვფიქრობთ, ფინანსური ინსტიტუტებისგან დამატებითი ინფორმაციის მოთხოვნა, თავდაპირველი დეკლარაციის გარდა ემსახურება რამდენიმე მიზანს, მაგალითად: სიზუსტე: მომხმარებლის მიერ მოწოდებული თავდაპირველი დეკლარაციის სიზუსტის უზრუნველყოფა საგადასახადო რეზიდენტობასთან და მასთან დაკავშირებულ დეტალებთან მიმართებაში. სრული ზედამხედველობა: სრული სურათის დანახვა ინდივიდის ფინანსურ მდგომარეობაზე, მათ შორის ანგარიშებზე, პროდუქტებზე და ნაშთებზე, ეფექტური ზედამხედველობისთვის საგადასახადო რეგულაციებთან შესაბამისობის მიზნით.
გარდა ამისა, შემოსავლების სამსახური პასუხისმგებელი იქნება შეუსრულებლობის შემთხვევაში ჯარიმების დაწესებაზე. საგადასახადო კოდექსის 2792 ითვალისწინებს სანქციებსაც. მაგალითად, ფინანსური ინსტიტუტის მიერ შესაბამისი ინფორმაციის საგადასახადო ორგანოსთვის წარდგენის ვადის დარღვევა − იწვევს პირის დაჯარიმებას ყოველი დაგვიანებული დღისთვის 3 000 ლარის ოდენობით
თვითდეკლარაციის შეუვსებლობის შედეგები
ბანკი იტოვებს უფლებას უარი თქვას ანგარიშის გახსნაზე ან საერთოდ დახუროს ის. უცხო ქვეყნის საგადასახადო რეზიდენტის იდენტიფიცირების შემთხვევაში ბანკი ვალდებულია აცნობოს შემოსავლების სამსახურს.
საგადასახადო რეზიდენტობის განმარტება
- საგადასახადო რეზიდენტობის განმარტება განსხვავებულია იურისდიქციების მიხედვით.
- საქართველოს საგადასახადო კოდექსის თანახმად, საქართველოს რეზიდენტად, მთელი მიმდინარე საგადასახადო წლის განმავლობაში, ითვლება ფიზიკური პირი, რომელიც:
- ფაქტობრივად იმყოფება საქართველოს ტერიტორიაზე 183 დღის განმავლობაში ან მეტ ხანს, ნებისმიერი უწყვეტი 12 კალენდარული თვის პერიოდში, რომელიც მთავრდება მიმდინარე საგადასახადო წელს;
- არის მნიშვნელოვანი ქონებით უზრუნველყოფილი პირი და აკმაყოფილებს შესაბამისი ბრძანებით გათვალისწინებულ მოთხოვნებს (იხ. დაწვრილებით);
- ფიზიკური პირი, რომელიც ამ საგადასახადო წლის განმავლობაში იმყოფებოდა უცხო ქვეყანაში საქართველოს სახელმწიფო სამსახურში.
დეტალური ინფორმაციისთვის შეგიძლიათ გაეცნოთ ჩვენს სტატიას საგადასახადო რეზიდენტობასთან დაკავშირებით: https://lta.ge/en/article/obtaining-georgian-tax-residency
ანგარიშის გახსნისას ან ინვესტიციებთან ან პერსონალურ ინფორმაციასთან დაკავშირებული ცვლილებების განხორციელებისას ბანკი მომხმარებლისგან ითხოვს გარკვეულ დეტალებს. ეს დეტალები მოიცავს სახელს, მისამართს, დაბადების ადგილს და დაბადების თარიღს, საგადასახადო რეზიდენტობის ქვეყანას და საგადასახადო რეზიდენტობის ნომერს (TIN). ჯერჯერობით ამას მხოლოდ „საქართველოს ბანკი“ ახორციელებს, თუმცა მალე სხვა ბანკებიც ჩაერთვებიან.
ეს ცვლილებები გავლენას ახდენს ბევრ საერთაშორისო ბიზნესსა და ადამიანზე, რომლებიც ინვესტიციებს ახორციელებენ საქართველოში. ყველაფერი კვლავ უსაფრთხო და სანდო იქნება თუ მოთხოვნები დაცული იქნება ზედმიწევნით, კანონის შესაბამისად. საგადასახადო / საბანკო / იურიდიული კონსულტაციებისთვის - დაუკავშირდეთ ჩვენს იურიდიულ ფირმას საქართველოში
პასუხისმგებლობის უარყოფა: ეს არ არის იურიდიული ან საგადასახადო რჩევა. ჩვენი აზრი არ არის სავალდებულო სასამართლოსა და საგადასახადო ორგანოებისთვის. ნებისმიერი ტიპის ინვესტიცია შეიცავს რისკებს. საიტის გამოყენება არ ქმნის ადვოკატ/ბუღალტერ-კლიენტის ურთიერთობას.
ავტორი - Legal, Tax & Accounting Services
