საქართველოში ფაქტორინგის რეგულირება იგეგმება

საქართველოს მთავრობა ახალი ინიციატივით გამოდის — მომზადებულია კანონპროექტი „ფაქტორინგის შესახებ“, რომელიც განსახილველად პარლამენტს წარედგინა. ცვლილებების განხილვა პარლამენტში დღეს იწყება.

ფაქტორინგი (ინგლისურად Factoring) არის ფინანსური ინსტრუმენტი, რომლის მეშვეობით ფინანსურ ინსტიტუტს შეუძლია, თავისი კლიენტის დებიტორული დავალიანება იყიდოს. ამ დროს, ბიზნესი საქონლის მიწოდების ან მომსახურების გაწევის შემდეგ არ ელოდება ვადის გასვლას და მყისიერად იღებს თანხას სპეციალური ფინანსური კომპანიისგან.

რატომ გახდა კანონპროექტის მომზადება საჭირო?

დღემდე საქართველოში ფაქტორინგი პრაქტიკულად არ იყო კანონით დარეგულირებული. ეს ქმნიდა სერიოზულ ფინანსურ და სამართლებრივ რისკებს — არ არსებობდა სპეციალური ზედამხედველობა, აღრიცხვის მექანიზმები და გარიგების სანდოობის დამადასტურებელი სისტემა. შედეგად, ბევრი მეწარმე ვერ იყენებდა ამ დაფინანსების საშუალებას.

რა შეიცვლება ახალი კანონით?

ახალი კანონპროექტი რამდენიმე სიახლეს ნერგავს:

• შეიქმნება ფაქტორინგის რეესტრი, სადაც დარეგისტრირდება ყველა მოთხოვნის გადაცემის გარიგება. ეს ხელს შეუწყობს უფლებების დაცვას და ე.წ. "ორმაგი ფაქტორინგის" თავიდან აცილებას.

• დებიტორული დავალიანების რეგისტრაციის სავალდებულო დოკუმენტი გახდება ელექტრონული საგადასახადო ანგარიში ან ინვოისი.

• ფაქტორინგული კომპანიები უნდა იყვნენ რეგისტრირებული და შეასრულონ ეროვნული ბანკის მიერ განსაზღვრული რეგულაციები.

• შეიქმნება ფაქტორინგული პლატფორმა — ერთიანი ელექტრონული სივრცე, სადაც სხვადასხვა ფაქტორები თავიანთ შეთავაზებებს განათავსებენ, ხოლო მეწარმეები შეძლებენ მათი პირობების შედარებას და საუკეთესო შეთავაზების არჩევას.

როგორ იმოქმედებს ეს ბიზნესზე?

ახალი რეგულაციები მნიშვნელოვნად გაამარტივებს კომპანიებისთვის დაფინანსების მიღებას, გააუმჯობესებს მომსახურების ხარისხს და გააუმჯობესებს კონკურენციას. მეწარმეები შეძლებენ მოკლე ვადაში მიიღონ საჭირო თანხები, ხოლო ინვესტორები დაცულ იქნებიან უსამართლო გარიგებებისგან.

რა ფინანსური გავლენა ექნება კანონპროექტს?

ფაქტორინგის რეესტრის შექმნა მოითხოვს დაახლოებით 1 მილიონი ლარის ინვესტიციას, რაც საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ გრანტების საშუალებით დაფინანსდება. რეგისტრაციის მოსაკრებლები და შესაძლო ჯარიმები შევა სახელმწიფო ბიუჯეტში.